Карантиндегі жануарлар адамдарды қатты сағынды – Алматы зообағының қызметкері

Әлемді есеңгіреткен коронавирус пандемиясы 83 жылдан бері толассыз жұмыс істеп келе жатқан Алматы хайуанаттар бағын да айналып өтпеді. Биылғы 6 наурыздан бастап карантинге жабылған зообақ кеше, 18 маусым күні ресми ашылуды жоспарлаған еді. Бірақ елімізде коронавирустың күрт өсіп кетуіне байланысты мекемеде каратин режимі жалғасуда.

Қала тұрғындарын көрмегеніне 4 айдан асқан хайуанаттар бағының бүгінгі жай-күйін Azattyq Ruhy  тілшісі  барып көріп қайтты.

ЗООБАҚ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ 50%-Ы КЕЗЕКТЕН ТЫС ДЕМАЛЫСТА

Жаз маусымында орта есеппен күн сайын үш жарым мың келушіні қабылдайтын зообақ іші тым-тырыс. Тек мекеме қызметкерлері ғана хайуанаттардың тамағын беріп, жатын орындарын тазалап жүр. Көпшіліктің назарына үйреніп қалған аңдар камера мен бөгде адамдарды көрген соң, қиқулап, улап-шулап кетті.

«Бұл хайуанаттар күн сайын бірнеше мыңдаған адамды көріп үйреніп қалғандықтан, қазір сіздерді көріп, өздеріне назар аудартып жатыр. Біз 16 наурыздан бері карантинге жабылдық. Басында хайуанаттар да неге адам аз екенін түсінбей жүрді (күліп). Ал қазір бұлар да тыныштыққа үйреніп қалды. Қазіргі карантин жағдайына байланысты жұмысшылар саны қысқарған. Осында жүрген жұмысшылар өзімізге бөлінген мөлшерден екі есе артық жұмыс жасап жатырмыз», - деді Алматы хайуанаттар бағы экзотикалық құстар бөлімінің меңгерушісі Айжан Асқарқызы.

Зообақ хайуанаттарынан да, қызметкерлерінен де күні бүгінге дейін COVID-19 вирусы анықталмаған. Мекеме кіреберісінде фельдшер қызметкері әрбір кірген-шыққан жанның температурасын өлшеп, есеп дәптеріне жазып отыр. Зообақта карантинге дейін 270 адам жұмыс істеген. Карантин режиміне байланысты жұмыскерлердің 50%-ы кезектен тыс демалысқа жіберілген.

ҮНДІСТАННАН КЕЛГЕН АРУ ЖӘНЕ ЛАО

Жыл сайын қалалық әкімдік бюджетінен 350 миллион теңге бөлінетін Алматы хайуанаттар бағында 368 түрден құралған 3500-ге жуық хайуанат бар. Олар – аквариум, экзотариум, жыртқыш құстар және экзотикалық құстар бөлімі, жыртқыштар, тұяқтылар және приматтар (маймылдар) деп 7 бөлімге бөлінген.

Бақтағы жан-жануарлар әлемнің түкпір-түкпірінен әкелінген. Бақта 22 және 24 жастағы Үндістаннан келген азиялық екі піл бар. Аталығының есімі Лао, аналық піл – Ару. Аса қауіпті жануарлар бөлімінің кипері Григорий Владимирұлының айтуынша, пілдер де адамдар секілді болады.

«Пілдер кішкентай балалар секілді. Адамның назарын көп талап етеді. Карантин кезінде адам көрмей кеткендіктен, қазір сізге еркелеп тұр. Карантинге жабылған алғашқы айда күнде таңертең келушілерді іздеп, неліктен олардың жоқ екенін түсіне алмаған. Қазір біраз үйреніп қалды. Арушамыз қыз болғандықтан, ерке және қызғаншақ. Тамақты бірінші Лаоға берсең, бәрібір аузынан жұлып алады. Арудың бір артықшылығы – тамақ ұсынғаннан кейін міндетті түрде рақмет айтып, басын иеді. Ал Лао көңілді болса, келушілерге билеп береді», - деді ол.

Маманның айтуынша, бір піл күніне 90 келі азық жейді. Олардың рационында нан, жеміс-жидек, көкөніс пен ботқа бар. Хайуанаттар бағына бірге келген жұп Ару мен Лао әзірше балалы болмаған.

«Бұлар әлі жас болған соң, әлі сәбилі болған жоқ. Өздері үшін өмір сүріп жатыр десек те болады (күліп). Өздері күніне 2-3 сағат ұйықтайды. Олардың есте сақтау қабілеті өте жақсы дамыған. Салмақтары 5 тоннаға дейін жетеді», - деді Григорий.

ЖАНУАРЛАРДЫҢ КӨПШІЛІГІ ҚАЗАҚТІЛДІ

Бір қызығы, хайуанаттар өздеріне қараушылар қай тілде сөйлейді, сол тілде жақсы түсінеді. Мысалы, приматтар бөліміндегі маймылдар қазақтілді. Приматтар бөлімінде 25 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан Шолпан Қайыпқызы мекеменің ең кенжесі, 7 айлық Джимді қолынан түсірмей жүрді.

«Мынау біздің еркеміз, ең кенжеміз – Джим. Оның енесі – ақ түсті гиббон Джулия, ал атасы Нюсик есімді маймылдар. Джим өткен жылдың 27-ші тамызы күні дүниеге келген. Оның атасы да, енесі де қолда өскен. Сол себепті, олар балаларын қалай өсіруді білмейді. Джимді туғаннан кейін, 3 күн өткен соң қолға алып, өзіміз өсіріп жатырмыз. Қазір ол даусын шығарып, ойнап, еркелеп, өсіп қалды», - дейді Шолпан Қайыпқызы.

Джим ерке болғандықтан, адамдардың өзіне шамадан тыс назар аударғанын аса жақтырмайды екен. Секция басшысы Шолпан Қайыпқызының қолынан түспеген ерке маймыл бізді де біраз жатырқады.

Зообақтағы әрбір хайуанаттың өзіндік келу тарихы бар. Олардың әрқайсының тамақ ішу рациондары да әртүрлі. Күн сайын жануарларды 9 ветеринарлық дәрігер жіті тексеріп отырады. Кейбір жыртқыштарды күнара тамақтандырып, арасында ашықтыру деген де болады.  

«Жолбарыс күн сайын 8 келі ет жейді. Жолбарысты қыста бір күн, жазда екі күн ашықтырамыз. Себебі, табиғатта жүрсе, бұлар күн сайын осыншалық мөлшерде тамақ жемейтін еді.  Ал жыландарға арнайы егеуқұйрық, тышқан, теңіз шошқасы өсіріледі. Мұндағы хайуанаттардың тамақ рациондары әртүрлі. Бұлар да адам баласы сияқты,  тіпті, кейбір жаңа туған төліміз көпшіліктің  қатты назары түссе, ауырып қалып жатады. Қызметкерлер тіл-көз өтіп кеткен төлдерді ұшықтап алады. Бұлардың әрқайсысы біз үшін ыстық», - деп әңгімесін аяқтады Алматы хайуанаттар бағының бөлім меңгерушісі Ақжәми Рахымова.

Айжан Қалиева, Алматы