Креативті индустрия: Қазақстан нарығында қазақша дубляжға сұраныс жоғары

Қазақстанда қазақша креативті индустрия саласы дамып келеді. Қазақтілді сапалы контенттің де, оны тұтынушылардың да саны артып келе жатқаны қуантады. Бұл туралы Президент Атырау облысында өткен Ұлттық құрылтай кезінде «қазақ тілін дамытамыз десек, қазіргі заманғы әдіс-тәсілдерді барынша тиімді пайдаланған дұрыс» деп креативті индустрияның мән-маңызын атап өткен болатын.  

ЕЛІМІЗДЕГІ ТҰҢҒЫШ ҚАЗАҚША ДУБЛЯЖ СТУДИЯСЫН СТУДЕНТТЕР ҚҰРДЫ

Осы уақытқа дейін тек орысша дыбысталған танымал жапон анимелері, америкалық мультсериалдар енді қазақша сөйлей бастады. Астанада бір топ студент елімізде тұңғыш дубляж студиясын ашқан. Шетел туындыларын дыбыстаумен айналысатын өнерлі студенттер қазақ тіліндегі контентті көбейтуді мақсат тұтады. Қазір олар донат арқылы жобаларын жүзеге асырып жүр. Игілікті іске әрбірі өз еркімен келген. Azattyq Ruhy тілшісі Театр және кино әртісі мамандығының 2 курс студенті Әмір Өсерхан мен QialDub дубляж тобының негізін қалаушы Мақсат Арзаманмен аз-кем тілдескен еді.

Фото: Әмір Өсерханның жеке мұрағатынан

Қазір олар әлемге әйгілі америкалық «Avatar: The Last Airbender» мультсериалын қазақ тіліне бейімдеп аударып, өңірлерге барып көрермендерге кино кештерін ұйымдастырып жүр.

ҚАЗАҚСТАН НАРЫҒЫНДА ҚАЗАҚША ДУБЛЯЖҒА СҰРАНЫС ЖОҒАРЫ

- «Ауатардың» көрсетілімі қалай жүріп жатыр, көңілдеріңізден шықты ма? 

- Иә, көңілімізден шығып жатыр. Осы уақытқа дейін Астана, Алматы және Атырау қалаларында қазіргі жобамыз «Ауатар: Соңғы ауа иесі» мультсериалының көрсетілімін өткіздік. Көрермендеріміздің басым көпшілігіне ұнады. Алда тағы да басқа қалаларға шыққымыз келеді. Шыны керек, осы көрсетілімдерді ұйымдастырып жатқан әлеуметтік желілердегі қарапайым жазылушыларымыз десек те болады. Сапарларға шыққанның арқасында көрермендеріміздің саны өсіп жатыр. Осылай өз жобамызды халыққа таныстырып жүрміз. Мақсатымыз - қазақша дубляжды дамыту. Дубляж неғұрлым көп жасалса, қазақ тілі соғұрлым жылдам таралып, елдің ортақ тіліне айналады.

- Қанша жас аралығындағы көрермендер келіп жатыр, саны көп пе?

- Бұл отбасылық туынды болғандықтан, жас шектеуі жоқ. Өзімізден кіші, тіпті жасы үлкен кісілер де келіп жатты. Сол үшін қуаныштымыз. Қазақстандық нарықта қазақша дубляжға сұраныс жоғары екенін байқап отырмыз.  

«АУАТАРДЫҢ» ЕРЕКШЕЛІГІ – МУЛЬТСЕРИАЛҒА ҚАЗАҚСТАННЫҢ 4 АЙМАҒЫНЫҢ СӨЙЛЕУ СТИЛІН ҚОЛДАНДЫҚ

- «Ауатарды» дыбыстау идеясы қайдан келді?

- Қазіргі біздің QialDub дубляж тобының негізін қалаушы Мақсат Арзаманмен 2020 жылы инстаграм арқылы таныстым. Ол кезде Ақтау қаласында мектеп оқушысы едім. Мақсат шетел туындыларын қазақ тіліне аударып жүретін. Сондықтан біз тез тіл табысып кеттік. Екеуміз бір классикалық туындыны аударуды жөн көріп, Ауатарға тоқтадық. Сол жылы мультсериалдың біз бірінші маусымын аударып шықтық. Бірақ дубляж жасауға мүмкіндігіміз болмады. Алға қойған мақсаттан таймай соған, мінекей, 3 жылдан кейін жетіп отырмыз.

Қазақша «Ауатардың» ерекшелігі – мультсериалдан Қазақстанның 4 аймағының сөйлеу стилін ести аласыз. Мультте төрт түрлі ел бар: от халқы, су тайпасы, жер патшалығы және ауа көшпенділері. Біз солардың сөйлеу стилін Қазақстанның төрт аймағына сәйкес аудардық. Мысалы, от халқы Қазақстанның батыс аймағының диалектісін қолданады. Мәселен, «қойшиш», «баршиш», «қасқа», «нәгөй» деген сияқты сөздерді қолданса, су тайпасы «қойсай», «барсай» деп сөйлейді.

- Дубляж жұмысы қалай жүзеге асады?

- Әуелі өзімізге ұнайтынын, кеңінен таралған сериал немесе бір фильмді таңдап аламыз да, аудармашыларға жіберіп, оларға бөліп береміз. Аударма аяқталғанша дубляж актёрларын шақырып, іріктеп қоямыз. Аударылған мәтіндерді Мақсат тексеріп шығады. Біз әуесқой топ болғандықтан, аударма жағына белгілі бір шектеулер қойылмайды. Егер туындыға сәйкес келіп тұрса өмірде қолданатын диалект, сленг, жаргон сөздерді қосып тұрамыз. Жобаның өзі 18 жастан асқандарға арналған болса, тіпті бейпіл сөздерді де қосып жатамыз.

ДЕНИ ВИЛЬНЕВТІҢ «ҚҰМБЕЛ» ФИЛЬМІН ДЫБЫСТАҒЫМЫЗ КЕЛЕДІ 

- Командада кімдер жұмыс істейді?

- Командамызда Мақсат екеумізден бөлек, Сара Солтанбек, Баян Русланқызы бар. Олар да өзім сияқты жас дубляж әртістері. Біз Қазақ ұлттық өнер университетінде 2-курста оқимыз. Мамандығымыз Театр және кино әртісі. Одан бөлек тобымызбен бірлесе жұмыс істейтін Диас Балаби деген әріптесіміз бар. Ол да ҚазҰӨУ студенті, мамандығы – дыбыс режиссёрі.

Студиямыз Астанада. Ал қалған аудармашылар қашықтан да жұмыс істей береді.

- Бұдан басқа қандай фильм, мультфильмдерді дыбыстап, шығардыңыздар?

- «Секундына бес сантиметр» анимесі, «Біз ғана тірі (The Last of Us)», «Қара айна» сериалдарын дубляждадық. Алдағы уақытта Дени Вильневтің «Құмбел» фильмін дыбыстағымыз келеді. Біз қазір әуесқой топ болғандықтан, әлі де үйренеріміз көп. Қазақ тіліндегі контенттің көбеюіне үлес қосып, өзімізге мол тәжірибе жинау деген мақсатымыз бар. Болашақта кәсіби дубляж студияларының қатарына кіреміз деген үміттеміз.