Пандемия денсаулық сақтау саласындағы жемқорлықты айқын көрсетті – Алексей Цой

Коронавирус пандемиясы еліміздің денсаулық саласында әлі де кемшіліктердің бар екенін, оның ішінде сыбайлас жемқорлықтың өршігенін айқындап көрсетті. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің төрағасы Алик Шпекбаевпен кездескен Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой осылай деді.

Министрдің айтуынша, ведомствода жемқорлыққа қарсы бірқатар шара қолға алынған. Осынау шараларды жемісті жүзеге асыру үшін ол Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігімен бірлесе жұмыс істеуге дайын екенін жеткізді.

«Пандемия бүкіл денсаулық сақтау жүйесінің беріктігіне сынақ болды және біздің жоспарларымызға айтарлықтай түзетулер енгізді. Ол жылдар бойы қордаланған мәселелердің бетін ашып, біздің жұмысымыздың кейбір тұстарының жетілмегенін көрсетті. Сондай-ақ, олардың ішіндегі жемқорлық сипаттағы құрамдас бөліктерін айқындап берді», - деді ол.

Еске салайық, коронавирустың бірінші толқынынан кейін Денсаулық сақтау министрі Елжан Біртанов қызметінен кетсе, оның орынбасары Олжас Әбішев тамыз айының басында ұсталды. Оған бюджет қаражатын жымқырды деген айып тағылып отыр. Сонымен қатар, министрлікте жауапты қызмет атқарған бірнеше тұлға да қызметтен босатылған. Содан бері Антикор мамандары ведомство мен «СҚ-Фармацияда» (дәрі-дәрмектің үлестірілуіне жауапты компания) тексеру жұмыстарын жүргізіп келеді.

Денсаулық сақтау министрі Алексей Цой халықты дәрі-дәрмек пен сапалы медициналық қызметпен қамтамасыз ету мемлекеттің негізгі міндеттерінің бірі екенін атап өтті. Ол үшін бюджеттен жыл сайын миллиардтаған қаражат бөлініп отыр. Мәселен, соңғы 15 жылда денсаулық сақтауды қаржыландыру кепілдендірілген тегін медициналық көмек пен медициналық сақтандыру көлемін қамтамасыз етудің өсуін ескере отырып, 8 есеге (2005 жылы – 191,4 млрд теңге, 2020 жылы – 1,6 трлн теңге) ұлғайды.

COVID-19-ға қарсы күрес бойынша эпидемияға қарсы шараларға қосымша 300 млрд теңгеден астам қаражат үйлестірілді, оның үштен бірінен астамы Денсаулық сақтау министрлігі арқылы бөлінген. Шамамен, 60 млрд теңге карантиндік іс-шараларға тартылған денсаулық сақтау қызметкерлерінің үстемақысына және оларды қосымша ынталандыруға бағытталған.

«Бұл қаражатты жымқыру немесе мақсатсыз жұмсаудың алдын алу маңызды. Бөлінген әр теңге мақсатты жеріне медициналық қызметтер, жеке қорғау құралдары, дәрігерлерге үстемақы түрінде жетуі тиіс. Дәрігерлер өз денсаулығын пида етіп, пандемия кезінде халыққа күрестің алдыңғы шебінде көмек көрсетті. Бұл үшін оларға Агенттік атынан ерекше алғыс білдіргім келеді. Екінші жағынан, жағымды күш-жігердің әсері жемқорлықты жояды. Өкінішке қарай, бұл құбылыс министрлік пен оның ведомстволық бағынысты ұйымдарын, сондай-ақ жергілікті денсаулық сақтау басқармаларын айналып өтпеді»,- деді агенттік төрағасы Алик Шпекбаев.

Спикер Қазақстанның сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын одан ары жаңғырту бойынша президенттік реформалардың үш пакетінде белгіленген шараларды қабылдау қажеттілігін ерекше атап өтті.

Кеңес барысында, әсіресе, пандемияның келуімен байланысты туындаған бірқатар шешілмеген мәселелер талқыланды. Олардың кейбіреуі жүйелі сипатқа ие және ерекше назар аударуды қажет етеді.

Агенттік пен Министрлік Әлеуметтік медициналық сақтандыру қорында жемқорлық тәуекелдеріне сыртқы талдау жүргізу туралы бірлескен бұйрыққа қол қойды.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет Денсаулық сақтау министрлігінің орталық аппаратында да осындай талдау жүргізуді жоспарлап отыр.

Азаматтық қоғамды талдау жүргізуге кеңінен тарту маңызды. Спикерлер денсаулық сақтау саласындағы қоғамдық бақылауды дамыту қажеттілігіне ерекше назар аударды.

Министрлік дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуді және медициналық көмек көрсету сапасын бақылау жөніндегі қоғамдық белсенділердің «COVID-19 Қазақстан қоғамдық бақылауы» қозғалысына жан-жақты қолдау көрсетуде.

Сонымен қатар, Денсаулық сақтау министрлігінің Қоғамдық кеңесіне сараптамалық қоғамдастықтың құзыретті өкілдерінің сындарлы қатысу мүмкіндіктерін кеңейте отырып, «жаңа тыныс беру» қажет.

2015-2025 жылдарға арналған сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны, сондай-ақ агенттік пен министрлік арасындағы Сыбайлас жемқорлыққа қатысты  құқықбұзушылықтардың алдын алу мәселелері бойынша ынтымақтастық туралы меморандумды орындау аясында биыл «Адалдық алаңы» жобалық кеңсесінің жұмысы ұйымдастырылып, жарғысы бекітілді.

Агенттік осы бағыттағы жұмыстың оң қарқынмен дамуына үміт білдіреді.