Қазақстанда интернет алаяқтық үдеп тұр: жыл басынан бері 23 мыңға жуық адам алданып қалды

Бас прокуратура жанындағы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің мәліметінше, 2025 жылдың алғашқы алты айында елімізде 64 529 қылмыстық құқық бұзушылық тіркелген. Бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6,5%-ға (4 463 дерекке) аз, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Қылмыстар құрылымы: басым бөлігі – қылмыстық істер

Барлық құқық бұзушылықтың 80%-ы нақты қылмыстарға тиесілі. 6 айда 52 117 қылмыс тіркелген, бұл да өткен жылмен салыстырғанда 6 880-ге аз және 11,7%-дық төмендеуді көрсетеді.

Ауыр емес және орташа қылмыстар азайды, бірақ ауыр қылмыстар сәл өсті

• Аса ауыр қылмыстар – 58,4%-ға азайды;

• Орташа ауырлықтағы қылмыстар – 14%-ға төмендеді;
• Онша ауыр емес қылмыстар – 13,4%-ға қысқарды;
• Ал ауыр қылмыстар керісінше, 2,4%-ға аздап өсті.

Құқық бұзушылықтар үлесі артты

Қылмыстық құқық бұзушылықтармен қатар, тіркелген құқық бұзушылықтар саны да өскен – 2025 жылы 12 412 жағдай тіркеліп, бұл өткен жылмен салыстырғанда 24%-ға көп.

Қазір олар барлық құқық бұзушылықтың шамамен 20%-ын құрайды. Бұл санатқа:

• ұрып-соғу;
• ұсақ ұрлық;
• жол ережесін бұзу.

Мұндай өсім Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодекстің кейбір баптарының қылмыстық санатқа ауыстырылуымен түсіндіріледі.

Ұрлық – үштен бірге азайған

Ұрлық фактілері 27,6%-ға қысқарды. 2024 жылы алғашқы 6 айда 16 309 дерек тіркелсе, 2025 жылы – 11 809. Бұл шамамен 4 500 жағдайға азайғанын көрсетеді.

Көшеде, қоғамдық көлікте орын алатын ұрлықтар азайған. Мұны бейнебақылау, цифрлық талдау және «қызыл аймақтардағы» алдын алу шараларының тиімділігімен байланыстыруға болады.

Интернет-алаяқтық – ең жылдам өсіп жатқан қылмыс түрі

Алаяқтық істерінің жалпы саны – 22 812. Бұл өткен жылмен салыстырғанда 0,7%-ға ғана көбейген (168 жағдайға артық).

Бірақ интернет алаяқтық 24,7%-ға өсіп, 12 390 жағдайға жетті. 2024 жылы 9 936 болған. Алаяқтар:

• жалған сайттар,
• фишингтік қоңыраулар,
• жалған чат-боттар мен жеткізу сервистерін,
• тіпті жалған банк шоттарын да пайдаланып отыр.

Бұзақылық 23%-ға азайды

2025 жылдың алғашқы жартыжылдығында 687 бұзақылық дерегі тіркелген. Бұл өткен жылғыдан 205-ке аз. Яғни, 23%-ға төмендеген.

Адам өлтіру және оған оқталу азайды

• Адам өлтіру – 18,8%-ға қысқарды (324-тен 263-ке дейін)

• Адам өлтіруге оқталу – 32,1%-ға азайды (78-ден 53-ке дейін)

Тонау және қарақшылық та күрт азайды

• Тонау – 34%-ға қысқарды: 870 деректен 574-ке дейін;

• Қарақшылық – 38,6%-ға азайды: 70-тен 43 жағдайға дейін.