Ердің ісін еңсерген әйел

Атбегілік – ер-азаматтардың ғана ісі деп ойлайтындар қатты қателеседі.  Солтүстік Қазақстан облысының тұрғыны Ирина Коротаева 35 жылдан бері жылқы баптап,  балаларды атаған спорт түріне баулып жүр. Осы уақыт аралығында талай спортшыны тәрбиелеген. Ер адамның ісін еңсеріп жүрген әйелмен Azattyq ruhy тілшісі сұхбаттасып қайтқан болатын.

6 ЖАСЫНАН АТ ЕРТТЕГЕН

Қызылжар өңірі – жабайы жылқы алғаш қолға үйретілген жер саналады. Әлем ғалымдары Солтүстік Қазақстан облысына қарасты Айыртау ауданындағы Ботай қазба орнында табылған ат әбзелдері мен жылқы сүйектерін зерттей келе біздің заманымызға дейінгі V-IV ғасырларда жабайы жылқыға осы жерде алғаш ауыздық салынды деген шешімге келген. Сондықтан да болар солтүстік өңірдің жігіттері ғана емес, қыздары да ат құлағында ойнайды. Жүйрік ат – Ирина Коротаеваның да ең сенімді серігі. Алғаш рет алты жасында ат жалын тартып мініп, он сегізінде асау үйреткен екен. Содан бері Қамбар ата түлігімен жұбы жазылған емес. Талай бәйгеде оза шауып, жүлделі болған. Ал қазір көрген-білгенін, көңілге түйгенін шәкірттеріне үйретіп жүр.

«Он бес жасымда Украинаға оқуға кеттім. Сол жақта колледжде ат спорты бойынша жаттықтырушы мамандығын меңгердім. Қолыма диплом тиген соң туған жерге қайтып оралып, еңбек жолымды бастадым. 2008 жылы облыста ат спорты мектебі ашылды. Мен – сондағы алғашқы жаттықтырушылардың бірімін», – дейді Ирина Владимировна.

Ирина Коротаеваның «Тихон» атты ала жылқысы бар. Жалы төгілген, бұл ат бірден көз тартады. Көпшілік онымен фотосессия жасағанды жақсы көретінін айтады. Атбегі әйел әр жануардың бабын бес саусағындай біледі. Бұл қасиет бойына қанмен дарыған. Себебі әкесі де кезінде шабандоз болған екен. Қызын жастайынан ат спортына баулыған да сол кісі.

КӘСІПТЕН ТҮСКЕН ҚАРЖЫНЫҢ БАРЛЫҒЫ ҚАЙЫРЫМДЫЛЫҚҚА ЖҰМСАЛАДЫ

Атбегілік – жеңіл жұмыс емес. Ипподромдағы әрбір жылқының құйрық-жалын тараудан бастап, күнделікті жаттықтыру да міндетіне кіреді. Бұл істерді өзі істеп қана қоймай, жанындағы шәкірттеріне үйретуі керек. Бірнеше рет басқа салаға ауысып кетуге оқталыпты. Бірақ жүйрік атқа жақындығы жіпсіз байлап, алысқа жібермейтінін айтады.

«Тұлпар СҚО» ат спорты мектебін ашуға Думан Қасымов есімді азамат көмектесті. Соның қолдауымен қала іргесіндегі Тепличное ауданында ғимарат салып, жылқылар алдық. Қазір ол менің биннес-серіктесім деуге болады. Ат спортын ол да қатты жақсы көреді. Біздітаныстырған да осы жылқы», - дейді Ирина Коротаева.

Меценат ат спортынан түскен ақшаның барлығын қайырымдылыққа жұмсайтынын айтады. Оның негізгі масқаты – ұлттық спорт түрін дәріптеу.

«Бұл біздің әлеуметтік-қайырымдылық жобамыз. Түскен қаржының барлығы жылқылардың азығына, жұмысшыларға жалақы төлеуге, басқа да шығындарға жұмсалады. Басты мақсатымыз – ата-бабамыздан бүгінгі күнге дейін мұра болып келе жатқан ұлттық спорт түрін дәріптеу. Әсіресе балаларды салауатты өмір салтына баулу. Сонымен қатар эко-ауыл салу үшін серіктестер іздейміз», - дейді Думан Қасымов.

Думанның жоспарлары ауқымды. Оған бұл бастамасында отбасының барлық мүшелері қолдау көрсетеді.

«Ат спорты клубына келгеніме екі жылдан асып кетті. Отбасымызбен бірге жаттығамыз. Бірінші  болып жолдасым бастады, одан кейін балаларды ат спорты үйірмесіне жаздырды, соңдарынан мен де келдім. Балалар алғашында атқа мінуден аздап қорықты. Бірақ Ирина Владимировна қорқыныштарын басты, жылқы – адамның досы екенін айтып, алдымен аттың қай жағынан келу керектігін меңгертті», – дейді Ғалия Қасымова.

ИППОТЕРАПИЯ КУРСЫ АШЫЛМАҚ

Ирина Коротаеваның қарамағында төрт ат бар. Соның бірі – «Браслет» есімді сәйгүлік. Оны Ақмола облысынан әкелген. Жаттықтырушының айтуынша, өте жуас, сондықтан да ат мініп үйренгісі келетін балаларды алдымен соған мінгізеді. Ал жүрісі өте жайлы.

Атбегі әйел осы күнге дейін көптеген спорт шеберлеріне үміткерлер тәрбиелеп шығарған. Спорт – Ирина Коротаеваның негізгі жұмысы. Ол бұдан бөлек қазір мүгедек балаларды емдейтін иппотерапия курсын ашпақ. Дәрігерлер атеросклероз, ақыл-ой жетіспеушілігі, асқазан-ішек аурулары, бас жарақаты, полиомелит және сырқаттың басқа түрлеріне шалдыққан адамдарды оңалтуда атпен серуендеудің маңызы зор екенін айтады. Бұл – науқастардың денсаулығын жақсартуға арналған ең тиімді емдік тәсілдердің бірі. Салт атпен жүрген кезде адамның көңіл күйі көтеріліп, өз-өзіне деген сенімділігі артады. Қазіргі кезде әлемнің көптеген елдерінде иппотерапия кеңінен қолданылуда. Арнайы орталықтар да жұмыс істейді.

«Адамдар жылқыға жақын болса екен деп ойлаймын. Үйірмеге балаларын ғана беріп қоймай, әке-шешелері де келіп, ат мініп үйренсе жақсы болар еді. Адам атқа шапқан кезде бейне бір қанат біткендей, аспанда ұшып жүргендей күй кешеді. Өмірдегі барлық қиындықтарды ұмытады. Өзін еркін сезінеді. Бұл қазіргі заманда адамдарға аса қажет», – дейді ол. 

Мінсең – көлік, ішсең – сусын, жесең – азық болатын жылқы малын халқымыз ежелден ерекше қадірлеген. Сондықтан да атбегілік өнерді жетік меңгерген. Өкінішке қарай, қазір ауылдық жерлердің өзінде балалар тай үйретуді, жастар жағы ат мінуді қойып барады. Думан Қасымов пен Ирина Коротаева – көшпенділік өмірден қалған осы бір өнерді балалардың бойына қайтадан дарытсам деп еңбектеніп жүрген жандар.