«Ресейліктер Мәскеуден пәтер береміз деп шақырды». Сал ауруын емдейтін қызылордалықпен сұхбат

Сәкен Темірқұлов - Қызылорда қаласындағы церебральды сал ауруы (ДЦП) диагнозы қойылған балаларды емдеуге арналған «Қанат» орталығының директоры және реабилитолог дәрігер.

22 жылдан бері сал ауруын емдеп келе жатқан Сәкеннің негізгі мамандығы – тіс дәрігері. Azattyq Rýhy тілшісімен сұхбаттасқан кейіпкеріміз сал ауруы бар балаларды емдеумен айналысуына тұңғышы Қанаттың аталған дерттен қайтыс болуы себепші болғанын айтады. Бүгінгі таңда мыңдаған жанның дертіне дауа болып отырған Қызылордадағы орталыққа ұлының құрметіне «Қанат» деп атаған.

САЛ АУРУЫН ЗЕРТТЕУГЕ ҰЛЫНЫҢ ҚАЗАСЫ СЕБЕПШІ БОЛҒАН

«Алматы медициналық институтының тіс дәрігері мамандығын бітірдім. Тұңғыш ұлым Қанат 7 жасқа қараған шағында целебральды сал ауруынан қайтыс болды. Балам қайтқаннан кейін де тіс дәрігері мамандығы бойынша біразға дейін жұмыс істеп жүрдім. Бірақ баламның дертіне ем таба алмай, өмірден ерте өтіп кеткені жаныма тыныштық бермеді. Осылайша, сал ауруын зерттей бастадым. Ата-ана үшін баласының ауру болып тууы қасірет екенін бір кісідей білемін. Қанатым тірі кезінде денесіндегі кейбір нүктелерін басқан кезде қозғалатынын байқайтын едім, бірақ соны толық қолданып үлгере алмай қалдым. Кеш те болса осы салаға бет бұрып, алғаш науқастарды үйде қабылдай бастадым», - деді ол.

Сәкен Темірқұлов сал ауруына шалдыққан балаларды емдеуге арналған тірек аппараттарын өзі ойластырған. Айтуынша, аппараттардың әлемде аналогы жоқ. Науқастарды емдеу әдісін де өзі ойлап тапқан.

«Қазір орталығымыз 60 науқасты қабылдай алады. Оларға арналған темір  құрылғыларды өзім жасадым. Күні бүгінге дейін 100-ге жуық құрылғыны жасадым, енді 150-ге жуығы қаражат тапшылығына байланысты тоқтап тұр. Біздің орталықтағы емдеу әдісі - өсіп келе жатқан баланың өз потенциалын қосу. Сал ауруында мидың қабықшасы болады (серое вещество), міне осы клеткалар жарақат алып қалады. Жарақаттың кесірінен миға оттегі жетіспей, қан құйылуы мүмкін. Жалпы сал ауруы науқастардың бәрінде туабітті болмайды. Кейбірінің ауруы кіндігі бұралып қалғаннан, туылғанда құлап қалғаннан болуы мүмкін. Келушілердің диагнозы ортақ болғанымен, әр науқасқа емдеу тәсілі жеке тағайындалады. Біздің жаттығу құрылғыларымыз арқылы бір түйір бұлшық еткен басқа бұлшық еттің қатынасын қосамыз. Сол кезде ғана баланың аяғынан тұрып жүруіне мүмкіндік болады. Бала толықтай жүріп кету үшін аурудың шамалы жеңіл түрі немесе баланың өзінің пысықтығы, ақыл-есінің, қабылдау деңгейінің жоғары болғаны керек», - деді маман.

РЕСЕЙДЕГІ ӘРІПТЕСТЕРІ ҮЙ ҰСЫНЫП, МӘСКЕУГЕ ШАҚЫРҒАН

Қазір «Қанат» орталығының қызметіне жүгінетін әлемнің түкпір-түкпірінен келеді екен. Тіпті, Сәкенге Ресейдегі әріптестері Мәскеудің орталығынан үй ұсынып, көшіп келуін өтінген.

«Ем алуға еліміздің түкпір-түкпірінен бөлек, Ресей, Шешенстан, Грузия, Ингушетия, Қырғызстан, Тәжікстан мен Өзбекстаннан көп келеді. Таяу Шығыс пен Түркиядан да келетіндер бар. Қазір құрылыс жұмысының 90%-ға жуығы аяқталып қалды. Америка, Македониядан да хабарласатындар да бар.  Ондай науқастар үшін жататын жер мен аурухана бір болуы керек. Сол  үшін орталығымызды кеңейтіп жатырмыз. Жуырда облыс әкімі Гүлшара Әбдіхалықоваға кіріп, жағдайымызды айтқан едім. Ол кісі көмекшілеріне тапсырмасын беріп, қолдау білдіруге дайын екенін айтты. Маған ресейлік әріптестерім: «Мәскеуге көшіп кел, үй де, арнайы лауазым да береміз» деген еді. Бірақ мен туған жерімде қызмет етуді таңдадым. Ресейден бөлек, өз елімізде баласы сал ауруынан айыққан атыраулық кәсіпкер де «орталық ашып берейін, біз жаққа келіңіз» деп ұсыныс тастаған. Шымкенттен де хабарласқан кәсіпкерлер болды. Бірақ мен осы жерден басқа жерге барғым келмейді және осы салада қызмет етіп жүргеніме еш өкінбеймін. Қазір қол астымда өзімді қоспағанда 14 медицина қызметкері бар, одан бөлек тазалықшы, күзетші, сварщик, әкімші сынды өзге қызметкерлерді қоссақ 40-қа жуықтаймыз», - деді Сәкен.

Сәкен Ресейге барудан бас тартқанымен, ондағы әріптестерімен тығыз байланыс орнатқан.

«Ресей дәрігерлерімен ауызша келісімшартымыз бар. Тулва қаласында ульзивата әдісімен баланың тартылып тұрған еттерін кеспей, фиброзды тінге жасалатын ота жасалынады. Яғни, баланың жүруіне кедергі келтіріп тұрған бұлшық еттерді сөгіп жібереді. Сосын Алматыдағы 12 емханада Андрей Васильевич деген профессор бар, сол кісімен жұмыс істеп жатқанымызға 15 жылдан асты. Ота жасауға, диспорт деген инъекцияны талап ететін науқастарды осы әріптестеріме бағыттап отырамын. Орталықтағы екі айлық емдеу курсы 380 мың теңгені құрайды. Анасы жоқ балаларға 50 мың теңге жеңілдек жасаймыз, бір үйден екі-үш бала емделсе, бір баланың ғана емдеу ақысын аламын. Өзім аталған ауруды бастан өткерген ата-ана ретінде түсіністікпен қарауға тырысып жүрмін. 3 жастан бастап қабылдай береміз. Ата-анасы «мүлдем жүрмейді» деп күдер үзген балаларды 3-4 айда емдеп жібердік. Ең ұзақ бел омыртқасына зақым келіп, үш жылдан аса ем қабылдап жатқан науқастар бар. Оларды тік тұрғызбасақ та, өмір сүру деңгейін жеңілдетіп береміз», - деді реабилитолог.

«ЭКОЛОГИЯ ӘСЕРІНЕН САЛ АУРУЫНА ШАЛДЫҚҚАНДАР КӨБЕЮДЕ»

Дәрігер сал ауруына шалдыққан балалардың көбеюіне экология мен құрамында химиялық өнімдері көп тағамдар себепші болып отырғанын айтты.

«Балалардың сал ауруына шалдығуына экология себепші болып отыр. Бүкіл әлем химия араласқан тамақ жейміз, соған орай ата-аналардың иммунитеті әлсіреп кеткен. Қазір медицина дамығаны соншалық, 500 грамм баланы да адам қатарына қосып жатыр. Бұрын табиғи іріктеу деген болатын, қазір медицина бәріне бірдей мүмкіндік беруде. Әрине, әр адамның өмір сүруге құқы бар, бірақ  ертең сол балалардан туған ұрпақтың қандай болатыны ешкімді ойландырып жатқан жоқ. Сол себепті жастар денсаулығына қазірден бастап мұқият болуға тиіс. Алда орталықтың қасынан науқастар мен ата-аналары жата алатын орын салуды жоспарлап отырмыз. Қазір келушілер орталық маңындағы пәтерлерді жалға алып тұрады. Сонау жақтан үмітін үкілеп келген әрбір ата-ана инфрқұрылымы дамыған, жағдайы жасалған орталықтан ем алғанын қалаймын», - деді ол.

Жазып алған: Айжан Қалиева, Нұр-Сұлтан