Қазақстанда тоқыма, киім және аяқ киім өнімдерінің үлесі 8%-ға азайды

ҚР Ұлттық статистика бюросының мәліметінше, өткен жылы еліміздің жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындары 178 млрд теңгеге өнім өндірген. Құны бойынша өсім бір жыл ішінде 27,1%-ды құрады, деп хабарлайды Azattyq Rýhy energyprom.kz порталына сілтеме жасап.     

Мұндай жоғары динамика жаһандық нарық үшін жалпы қымбаттау үрдісіне байланысты байқалып болып отыр. Заттай көріністе қазақстандық өндіріс көлемі бір жылда небәрі 6%-ға ұлғайды. Оң динамика болғанымен елімізде тұтыну әлдеқайда жылдам өсті, сондықтан отандық тауар өндірушілер өздерінің онсыз да төмен позицияларын ұстай алмады.       

Шығарылым көлемінің жартысынан көбін дайын тауарларға емес шикізатқа жататын тоқыма алды. Киім 61,3 млрд теңгеге тігіліп, былғары бұйымдар (аяқ киім және өңделген тері) 15,5 млрд теңгеге дайындалды.       

Отандық кәсіпорындар есеп беретін жеңіл өнеркәсіп тауарларының 16 санатының тек бесеуінде ғана өткен жылдың қорытындысы бойынша көлемі бойынша өсу байқалды. Олар: мақта, мақта маталар, киіз, етік және бас киім бұйымдары.      

Қалған позициялар бойынша қазақстандық өндірушілер кем дегенде 11% - ға (верх сыртқы киімі), ең көбі үш есеге (сәбилерге арналған киім) өсті. Орташа алғанда, өндіріс көлемінің 15% -20% шегінде өсу байқалды.      

Жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындары негізінен Қазақстанның оңтүстігінде орналасқан. Төрт өңірдің өндіру деңгейі (Алматы және Түркістан облыстары, Шымкент және Алматы) өткен жылғы 12 айдың қорытындысы бойынша Республикада 53,6%-ды құрады.      

Жоғарыда аталған төрт өңірдің ішінен Шымкент көш бастап тұр. Шымкентте елдегі ең ірі «бал тоқыма» кілем фабрикасы, жаңа туған нәрестелерге арналған стерильді киім шығаратын KazTexIndustry компаниясы және Azala Cotton мақта-мата иірілген жіп шығаратын кәсіпорын орналасқан. Оңтүстікте жеңіл өнеркәсіптің жоғары аумақтық шоғырлануы ресурстық базаға жақындығымен және арзан жұмыс күшінің қол жетімділігіне байланысты болды.

Kazindustry бағалауы бойынша, елімізде жеңіл өнеркәсіп өнімі нарығының көлемі 2022 жылдың қазан айының соңына қарай 2,6 млрд долларды құрады. Пандемияның бірінші жылымен салыстырғанда елде сатылатын барлық киім түрлері мен аяқ киімнің жалпы құны 44,4% - ға өсті.

Көптеген жылдар бойы киім, тоқыма және аяқ киім жеткізушілері арасында шетелдік компаниялар жетекші орынға ие болды. 2022 жылдың қарашасына қарай сектордағы импорт үлесі 92% -ды құрады.

Айта кететін тағы бір жайт, Қазақстанда жеңіл өнеркәсіп кәсіпорындарының қауымдастығы он жыл бұрын дәл осындай пессимистік жағдайды сипаттаған еді, қазір де сол деңгей сақталып отыр.

Отандық статистика мамандарының мәліметіне сүйенсек, өткен жылдың қаңтар-қараша айларында Қазақстанға 1,5 млрд долларға киім-кешек импортталған. Бұл 2021 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 89,8% - ға көп. Шетелден киім жеткізу жылдан жылға артып келеді.

Пандемия кезінде Қазақстанға импорттық киімнің бас жеткізушілерінің рөлдері қайта бөлінді. Қытай Ресейді ығыстырып, еліміз үшін тоқыма жеткізу көлемі бойынша 49,8% үлеспен сөзсіз көшбасшыға айналды. Қытайдан импорт көлемі заттай түрде (яғни тонна өнімде) небәрі 6,9% - ға, ал ақшалай көлемде бірден екі есеге өсті.