Алматыда жер және қала құрылысы салаларында сыбайлас жемқорлық тәуекелдері анықталды – Антикор

Алматы қаласының жер және қала құрылысы саласына қатысты көптеген жемқорлық тәуекелі анықталды, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.

Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Қоғамдық кеңесінің көшпелі отырысында тау бөктерінде құрылыс салуға қатысты сыртқы талдау нәтижелері қаралды.

Біріншісі – қала құрылысын жүйелі жоспарлаудың болмауы.

«Талдау Алматының бас жоспары 2011 жылдан бері жаңартылмағанын көрсетті. Осыған байланысты 63 мың гектардан астам жердің функционалдық аймақтары экологтардың, СЭҚ және ТЖ органдарының қатысуынсыз өзгерген. Бұл табиғатты қорғау аймақтарында және өзендер маңындағы бақылаусыз дамуға әкеп соқты», - дейді мамандар.

Сонымен қатар «Тау алыбы» шағын ауданында сібір жарасы жерленген жер орнына жақын жерде тұрғын үй кешендері белсенді салынып жатыр.

Екіншісі – жердің мақсатын өзгерту.

Әкімдіктің лауазымды адамдары жердің нысаналы мақсатын өз қалауы бойынша өзгерткен. Мысалы, саяжай учаскелерінің орнына ЖТК салынған.

«Сонымен қатар мұндай қақтығыс кадастрлық құн айырмашылығын төлемеуге мүмкіндік берді. Мысалы, 2021 жылы қала тұрғындарының бірі 2 гектар жер учаскесінің нысаналы мақсатын «ЖҚШ»-дан «ЖТҮҚ»-ға өзгерткен. Алайда кадастрлық құнның 126 млн теңге мөлшеріндегі айырмасы оларға төленбеген», - делінген Антикор хабарламасында.

Жер кодексінің нормаларына қайшы келетін құрылыс салудың қала құрылысы регламенттерін іске асырудың өңірлік жоспары осындай тәжірибелердің себебіне айналып тұр.

Үшіншісі – инвестициялық жобаларға қатысу арқылы жеке меншікке жер алу.

Әкімдіктің лауазымды адамдары сауда-саттық жасамастан кәсіпкерлерге инвестициялық жобаларға арналған учаскелерді жалға берген. Жалған пайдалануға беру арқылы жерлер жекеменшікке сатып алынды.

«Мемлекет жоғалтқан пайда алдын ала шамамен 400 млн теңгені құрады», - дейді ведомство өкілдері. 

Төртінші – құрылыс процестері жемқорлық факторларына толы.

Заңнамалық регламенттің болмауы әкімдік қызметкерлеріне жосықсыз құрылыс салушылардың пайдасына құқықтық база нормаларын түсіндіруге мүмкіндік берді.

«Осылайша, қала тұрғындарының бірі бір-біріне іргелес төрт учаскеде үш бақша үйін салуға рұқсат алған. Құрылыс аяқталғаннан кейін нысандар бақша үйлері ретінде пайдалануға берілді, бірақ кейіннен «Baganashil» тұрғын үй кешені ретінде іске асырылған», - делінген хабарламада.

Талдау ЖТҮҚ немесе бақша үйлеріне арналған жерлерде көппәтерлі кешендер мен коммерциялық нысандар салынған 11 фактіні анықтады.

Эскиздік жобадан және ЖСҚ-тан ауытқыған құрылыс кең таралған заңбұзушылыққа жатады. Биіктігі 12 метр және 3 қабаттан аспайтын әл-Фараби даңғылынан жоғары объектілерді салу кезіндегі шектеулерге қарамастан, биіктігі 15 метр «Домино» клуб үйі ішінара пайдалануға берілген. Осындай 18 нысан анықталды.

Талдау аясында 84 гектар аумақта 10 көппәтерлі кешен бойынша құрылыс тығыздығының артуы анықталды.

Бесінші – мемлекеттің құрылысты бақылаудағы әлсіздігі.

Қала құрылысын бақылау бизнесті жүргізуді жеңілдету және жемқорлықты азайту мақсатында жеке объектілерді қабылдаудан алынып тасталды. Алайда жемқорлық тәуекелдері сақталып, бұл ретте уәкілетті органның жауапкершілігі төмендетілді.

«Мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылауының шенеуніктері екі құрылыс салушыға қатысты рұқсатсыз құрылыс үшін тек әкімшілік жаза қолданған. Уәкілетті орган өз актілерінің орындалуын бақыламағанмен қоса, әрқашан сот ісін бастауға бастамашылық жасамайды», - дейді мамандар.

Заңбұзушылықтарға әрекет етудің құқықтық тетігінің болмауы заңсыз дамуды заңдастыруға әкеп соққан.

Алтыншы – құрылыс саласындағы мемлекеттік қызметтерді үстіртін цифрландыру.

Электрондық форматта құжаттарды қабылдау процесі ғана қамтылған. Ашық емес процедуралардың арқасында «көмекшілер» нарығы пайда болған.

«Антикор талдау барысында тұрғын аймақтан 229 гектар жерді рекреациялық аймаққа қайтару бойынша ұсыныстар берді. Бұл тармақ ағымдағы жылдың мамыр айында Үкімет бекіткен Алматы қаласының 2040 жылға дейінгі жаңа Бас жоспарында ескерілді», - делінегн хабарламада.

Сонымен қатар жерді рекреациялық аймақтан тұрғын үйге ауыстырудың ерекше тәртібін белгілеу ұсынылды. Бейінді министрлікпен егжей-тегжейлі жоспарлау жобалары бойынша міндетті түрде келісім болуға тиіс.

Жалпы, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет талдау нәтижелері бойынша анықталған жемқорлық тәуекелдерін жою бойынша кешенді жоспар дайындады. 58 тармақтан тұратын құжат одан әрі іске асыру үшін уәкілетті органдарға берілді.

«Барлық сыбайлас жемқорлық фактілері бойынша Агенттік 8 қылмыстық істі тергеп жатыр», - делінген хабарламада.