Қауіпті білім. Қазақстанда 13 мың оқушы апатты мектептерде оқиды

Қазақстанда жаңа оқу жылын 3,6 миллионға жуық оқушы бастады. 62 мектепте күрделі жөндеудің уақытылы аяқталмауына байланысты алғашқы қоңырау соғылған жоқ. Ал 13 мыңға жуық бала апатты деп танылған мектептерде білім алуға мәжбүр, деп хабарлайды Azattyq Ruhy тілшісі. 

ЕЛІМІЗДЕ АПАТТЫ ДЕП ТАНЫЛҒАН 33 МЕКТЕП БАР

Оқу-ағарту министрлігіне қарасты орта білім беру комитетінің мәліметіне сәйкес, Қазақстанда ресми түрде апатты деп танылған 33 мектеп бар. Жағымсыз ститистиканың көшін Батыс Қазақстан облысы бастап тұр. Бұл өңірде кезек күттірмей қолданыстан шығаруды немесе күрделі жөндеуді қажет ететін 6 білім ошағы бар. Одан кейінгі тізімде Ақтөбе, Атырау, Қызылорда, Түркістан облыстары тұр. Әр өңірде 4 мектеп апатты жағдайда жұмыс істеуде.   Ал Қарағанды мен Солтүстік Қазақстан облыстарының әрқайсысында қаусап тұрған 3 мектептен тіркелген. Маңғыстау 2, Ақмола облысында 2 және Алматы қаласында 1 мектептің оқушылары тозығы жеткен нысанда білім алуға мәжбүр. 

«Жаңа білім ошақтарын салудың есебінен апаты мектептер саны жыл сайын зайып келеді. Мәселен былтыр осындай 37 нысан болған еді. Алдыңғы жылғы көрсеткіш одан да көп. Бұл мәселе біртіндеп шешіледі. Оқушы саны көп елді мекендерде жаңа білім ошақтары салынады. Ал 40-50 баласы бар елді мекендерде құрылыс бастау экономикалық тұрғыдан тиімсіз. Сондықтан мұндай мектептердің оқушылары көршілес елді мекендерге барып оқығаны дұрыс. Оқушы саны аз мектептерде мамандардың да жетіспейтіні жасырын емес. Мәселен химия пәнінің мұғалімі болса, физика пәнінікі жоқ. Шағын мектептердің өз проблемалары бар. Сондықтан оқушылар басқа мектепке барып оқыса, өздеріне де жақсы. Мақсатты құрылыс, мемлекеттік жекеміншік әріптестік және басқа бағыттағы қаржыландыру бойынша жаңа мектептер салынады. «Жайлы мектеп» жобасы бойынша 800 мыңнан астам орынға шақталған білім ошақтары бой көтереді.  Бұл жұмыс 2025 жылға дейін аяқталады деп жоспарланған. Осылайша апаттық мектептердің мәселесі шешіледі», - дейді Оқу-ағарту министрлігінің Орта білім беру комитетінің төрағасы Гүлмира Кәрімова.

БАЯҒЫ ЖАРТАС – СОЛ ЖАРТАС

Апатты мектепте оқып жүргендердің бірі Солтүстік Қазақстан облысы Ақжар айданындағы Кіші Қараой ауылдық мектебінің оқушылары. Былтыр ата-аналар балалардың өмірі мен денсаулығына қауіп төніп тұрғанын айтып, дабыл қаққан еді. Алайда мәселе шешімін тапқан жоқ. Апатты мектепте 70-тен астам бала білім алып жүр. 3 қабатты нысан 1978 жылы ашылған болатын. Содан бері сылақ көрмеген. 350-400 орынға шақталған ғимарат аумағының жартысынан көбі бос жатыр. Күтім көрмеген шатырдан аққан судың әсерінен кабинеттер қабырғасы дым тартып, көгеріп кеткен.

«Былтыр мектептің жағдайы жөнінде мәселе көтерілді. Бірақ ештеңе істелген жоқ. Балалар қабырғасы көгеріп, шатыры қаусаған ғимаратта білім алып жүр. Иісінің өзі аңқаны қабады. Директор зейнет жасына жақын. Сондықтан оған ештеңе керек емес деп ойлаймын. Тіпті күрделі болмаса да жай жөндеу жұмыстары да жүргізілген жоқ», - дейді ауыл тұрғыны Азамат Тоқмырза (өтініші бойынша аты-жөні өзгертіліп алынды).

Ал Ақжар аудандық білім бөлімінің жетекшісі жобалық-сметалық құжаттар әзірленгенін айтты. Енді жөндеу жұмыстарына 250 млн теңге қаражат қажет.

«Жоспарға сай Кіші Қараой мектебі келер жылы жөнделуі тиіс. «Ауыл ел бесігі» бағдарламасы бойынша қаражат бөлу көзделген. Нысан кешенді жөндеуді қажет етеді», - дейді білім бөлімінің жетекшісі Қайрат Садуов.

Биыл республика көлемінде жаңа 220 мектеп ашу жоспарланған болатын. Жаңа оқу жылында 72 мектептің тұсауы кесілсе, жыл соңына дейін тағы 148 мектеп іске қосылмақ.

«2022 жылға арналған нақтыланған республикалық бюджетте ҚР Ұлттық экономика министрлігінің «Ауыл – Ел бесігі» жобасын іске асыруға 119 білім беру нысанында күрделі жөндеу жүргізуге жалпы сомасы  20 990 753 мың теңге шығын көзделген. Күрделі жөндеу 263 мектепте жүргізіледі деп жоспарланған. Оның 63 пайызы ауылдық және 37 пайызы қалалық жерлерде.  Бүгінгі күні 185 мектепте күрделі жөндеу аяқталды, қалған мектептердегі жұмыс жыл соңына дейін аяқталады», - дейді Гүлмира Кәрімова.

62 МЕКТЕПТЕ АЛҒАШҚЫ ҚОҢЫРАУ СОҒЫЛҒАН ЖОҚ

Жаңа оқу жылы басталса да, 62 мектепте күрделі жөндеу жұмыстары жалғасуда. Минисртіктегілердің айтуынша жұмыстың дер кезінде аяқталуына қолбайлау болатын басты себеп – қаржы мәселесі мен тиісті құжаттарды рәсімдеу жұмыстары.

«Өңірлердің ақпараты бойынша мектептердің жаңа оқу жылын бастамаудың себептері қаражаттың  мерзімінде кеш бөлінуі, жөндеу жұмыстарының ұзақ нормативтік мерзімдері, конкурстық рәсімдердің жүргізілуіне байланысты. Күрделі жөндеу кезеңінде білім беру ұйымдары білім алушылардың орналасу орындары анықталды, оқу-тәрбие процессін ұйымдастыруға дайындық жүргізілуде, сондай-ақ балаларды жөндеу жұмыстары аяқталғанға дейін тасымалдау мәселесі шешілді», - дейді Гүлмира Кәрімова.

Қазақстанда 3,6 миллионға жуық бала жаңа оқу жылын бастады. Ұлттық білім беру деректер қорының мәліметі бойынша өңірлерде 6 942 мемлекеттік мектеп бар. Оның 150-ге жуығы үш ауысымда жұмыс істеп тұр.