«Заң бәріне бірдей»: Елбасы референдум, істі болған туыстары және Назарбаев Университеті жайлы

Қазақстанның Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев сасаттанушы Данияр Әшімбаевқа сұхбат беріп, 5 маусым күні референдумда дауыс беретінін мәлімдеді. Сұхбаттың толық мәтіні саясаттанушының Telegram-арнасында жарияланды, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Данияр Әшімбаев Тұңғыш Президенттің ұстанымын білу мақсатында Елбасының канцеляриясына бірқатар сауал жолдағанын, дегенмен Нұрсұлтан Әбішұлының ол сұрақтарға телефон арқылы жауап беруді жөн көргенін айтады. Елбасы елімізде Конституцияға өзгерістер мен толықтыруларды қабылдау бойынша жалпыхалықтық өзінің мәртебесіне қатысты да өзгерістер туралы пікір білдірген.

«Иә, 5 маусымда Конституция берген құқығымды пайдаланып, референдумда дауыс беруге міндетті түрде қатысамын. Мен еліміздің Негізгі Заңы қатып қалған құқықтық жәдігер емес, қазақстандық қоғамның өмірін, ондағы болып жатқан өзгерістерді көрсететін өміршең тетік екенін үнемі айтып келемін. Өзгерістер бұрын да енгізілген. Жалпы, бұл заманның көкейкесті талабы болса және қоғамның ілгерілеуіне, демократиялық дамуына септігін тигізсе, Негізгі Заңға өзгерістер енгізуге әрбір ұрпақтың құқығы бар деп есептеймін», - деді Нұрсұлтан Назарбаев өз жауабында.

Ол болып жатқан өзгерістің бәрі мемлекет пен халқымыздың мүддесі үшін болса деген ойда екенін жеткізді.   

«Сондай-ақ мен үшін бәрінен де халқым мен еліме не қалдырамын деген мәселе маңызды болды. 2019 жылы саналы қадам жасап, көпшіліктің қарсылығына қарамастан, Мемлекет басшысы қызметінен кеттім. Өзіме деген халық қолдауының ең биік шыңына жеткенде кеттім десем де болады. Оның айғағы ретінде 2015 жылы өткен президенттік сайлауда 97,7 пайыз дауыс жинағанымды айтуға болады.

Иә, менің белгілі бір өкілеттіктерім бар. Бірақ бұл саяси ауыс-түйісті біртіндеп өткізуге және қоғам мен билеуші ​​элита арасындағы ықтимал қайшылықтарды азайту үшін жасалды. Конституцияға сәйкес президенттік өкілеттіктерімді Сенат төрағасы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевқа бердім. Одан кейінгі халықтық сайлауда ол жеңіске жетті. Осы жылдар ішінде мен оның елімізді реформалау және одан әрі дамыту жолындағы әрекеттерін белсенді түрде қолдадым. Бұл жолы да қолдайтыныма күмән келтірмеңіздер», - деп атап өтті Нұрсұлтан Назарбаев.

Елбасы сондай-ақ, соңғы кездері ғаламторда пайда болған туыстары туралы, оның ішінде кейбіреуінің заңсыз – рейдерлік жолмен байығаны жайлы ақпараттарға қатысты өз ойын білдірді.

«Біз көп жыл бойы Қазақстанда құқықтық мемлекет құрып келеміз. Оның негізгі қағидасы – заң барлығына бірдей. Егер туыстарымның бірі менің атымды пайдаланып, заң бұзған болса, жауапқа тартылуы керек. Кінәсі сотта дәлелденуі тиіс. Әрбір азаматтың құқықтық қорғануға құқығы бар екенін ұмытпауымыз керек. Рахат Әлиевтің оқиғасы бәрінің есінде шығар деп ойлаймын. Ол қызымның күйеуі болатын. Ол маған өз ұлымдай болды, немерелерімнің әкесі болды. Бірақ мұның бәрі мемлекеттің оның заңсыз әрекеттеріне көз жұмып отыруына негіз болған жоқ. Қазақстандық сот шешімі шықты. Бірақ ол қашып үлгеріп, өмірінің соңына дейін жасырынып жүрді. Ондай тағдырға қызыға алмайсыз», - деп жауап берді Елбасы.

Нұрсұлтан Әбішұлы өзі президент болған жылдар ішінде халқымыздың үлкен еңбек атқарғанын атап өтті.

«Кей адамдар оны ұмытып кетеді. Халықтың дана екеніне, бәрін есте сақтайтынына сенімдімін. Қазақстан саяси және экономикалық халықаралық үдерістердің толыққанды қатысушысына айналды. Тәуелсіздік жылдарында елімізге 360 миллиард доллардан астам тікелей шетелдік инвестиция тартылды. Халықаралық валюта қорының (ХВҚ) мәліметінше, Қазақстанның жалпы ішкі өнімі 1993 жылғы 5,15 миллиард доллардан 2020 жылы 164,79 миллиард долларға дейін 32 есе өскен. Жан басына шаққандағы ЖІӨ 1993 жылғы 304,85 доллардан 2020 жылы 8,7 мың долларға дейін 28 есе өсті. Қазақстан экономикасының көлемі Орталық Азияның барлық елінің экономикасын қосқаннан 2 есе көп. Біз аймақтағы танымал экономикалық көшбасшымыз», - деді Елбасы.

Ол еліміздің 1991 жылы неден бастағанына және бүгінде қандай жетістіктерге жеткеніне тоқтала келіп, айырмашылықтың жер мен көктей екеніне тоқталды. 

«Тәуелсіздігімізді нығайттық. Барлық көршімізбен шекараны белгіледік және бізге қарсы ешқандай аумақтық шағым мүлдем жоқ деуге болады. Тәуелсіз болу үшін мемлекеттің халықаралық мойындалған шекарасы, өзінің тиімді армиясы, ұлттық валютасы болуы және халықаралық деңгейде мойындалуы тиіс. Бізде мұның бәрі болған жоқ. Бұған мен президент болған кезде және менің басшылығыммен қол жеткізілді», - деді Н. Назарбаев.

Ол сөз арасында Назарбаев Университетінің, сондай-ақ оған жетекшілік ететін Қордың қызметі белсенді түрде сынға алынып жатқанына және ұйымдардағы өз рөліне қатысты пікір білдірді. 

«2011 жылы мен «Назарбаев Университетінің», «Назарбаев Зияткерлік мектептерінің» және «Назарбаев Қорының» мәртебесі туралы Заңға қол қойдым. Онда құрылып жатқан Қордың коммерциялық емес ұйым екені анық көрсетілген. Әлемдегі көптеген университеттерде эндаумент қорлары бар. Біздің қор да соларға ұқсайды. 2000 жылы құрылған Нұрсұлтан Назарбаев қорының да бар екенін атап өткім келеді. Бұл қор тек білім берумен ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік, мәдени, халықаралық және қайырымдылық шаралармен де айналысады. Солардың ішінде менің бастамаларым – «Astana Club», «Қамқорлық», «Ел үміті». Мәселен «Қамқорлық» бағыты аясында республика өңірлерінде жыл сайын 5 мыңға жуық туа біткен кемістігі, тірек-қимыл аппараты, жүйке жүйесі аурулары бар балаға көмек көрсете алатын 8 оңалту орталығы ашылды. Сондай-ақ инклюзивті білім беруді қолдау мақсатында жалпы білім беретін мектептерде 16 бейіндік кабинет ашылды», - деп жауап берді Елбасы.

Ол «Ел үміті» бастамасы аясында бірқатар білім беру жобалары жүзеге асырылып жатқанын, олардың мақсаты талантты жас қазақстандықтарды табу және қолдау екеніне тоқталды.

«Қор сонымен қатар қазіргі әлемнің өңірлік және жаһандық сын-қатерлерін талқылайтын сарапшылық алаңға айналған Әлемдік экономика және саясат институтын (IMEP) және Мемлекеттік тілді дамыту қорын басқарады. Сонымен қатар, қор жанынан цифрлық инновацияларды қолдау үшін IT кеңесі құрылды. Оның мақсаты – қазақстандық жастарға өздерінің IT-жобаларын ашуға және әлемдік нарыққа шығуға көмектесу. Пандемия кезінде Қордың қолдауымен миллиондаған қазақстандықтарға елеулі көмек көрсетілгенін де атап өткім келеді. Бұл екі қор тәуелсіз және бір-бірімен байланысы жоқ коммерциялық емес ұйымдар ретінде жұмыс істейді.

Ал Назарбаев Университетін құру жоғары білім берудің жаңа стандартын қалыптастыру үшін менің бастамам болғанын атап өткім келеді», - деді Елбасы.

Ол Назарбаев Университетінің бүгінде Қазақстанның ғана емес, Азияның жетекші университетіне айналғанын, оның мақтануға тұрарлық нәрсе екенін айтты.

«Джон Кеннеди «Бізге ешқашан болмаған нәрсені армандай алатын адамдар керек» деген. Мен атымды беруге рұқсат берген бұл оқу орнының мақсаты – осындай тұлғаларды тәрбиелеу. Университет болашақ көшбасшылар мен жоғары білікті мамандарды дайындайды. Бүгінгі таңда университет түлектерінің 92%-дан астамы Қазақстанда еңбек етіп, еліміздің әлеуметтік-экономикалық дамуына үлес қосуда. Осы жылдар ішінде 7 мыңнан астам адам университет түлегі атанды. Университетке түсу кезінде қатаң конкурстық іріктеу жүргізіледі. Университеттің өзінде жемқорлық жоқ.

Университет өзінің тиімділігін дәлелдегенін атап өткім келеді, сондықтан біз осы тиімді білім беру моделінің тетіктерін қабылдап, еліміздің басқа университеттерінде қолдануға тырысуымыз керек. Бұл процесс қазірдің өзінде жүріп жатыр», - деді Нұрсұлтан Назарбаев.