Аймақтардың экономикасы мен кәсіпкерлігі қалай дамып жатыр

Қазақстанның өңірлерінде экономикалық даму мен кәсіпкерлікті қолдауға бағытталған жүйелі саясат нақты нәтижелер беруде. Әсіресе, Алматы облысы, Шымкент қаласы және Астана сынды ірі аймақтар инвестиция тарту, өндірісті әртараптандыру және кәсіпкерлікті ынталандыру бағытында айтарлықтай ілгерілеу байқатады. Бұл талдауда аталған өңірлердегі соңғы жартыжылдықтың негізгі көрсеткіштері мен даму трендтеріне назар аударамыз, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Алматы облысы: Инвестициялық тартымдылық артып келеді

2025 жылдың бірінші жартыжылдығында Алматы облысы инвестиция тарту бойынша жоғары өсім көрсеткен аймақтардың бірі болды. Облысқа 421,6 млрд теңге көлемінде инвестиция тартылып, бұл өткен жылмен салыстырғанда 24,7%-ға артық. Оның ішінде жеке инвестиция көлемі – 288,6 млрд теңге, ал шетелдік инвестициялар көлемі – 210,7 млн АҚШ долларын құрады (өткен жылмен салыстырғанда 1,5 есе өсім).

Инфрақұрылымдық және индустриялық даму

Облыста 1786 гектар жерге орналасқан 4 индустриялық аймақ жұмыс істейді, тағы 2 аймақ құрылысы жүріп жатыр. «Alatau» арнайы экономикалық аймағы арқылы инвесторларға салықтық және кедендік жеңілдіктер ұсынылуда.

2025 жылы жалпы сомасы 1,3 трлн теңге болатын 35 ірі жоба іске асырылады.

Қазіргі уақытта жалпы құны 6,2 трлн теңге болатын 215 инвестициялық жоба жүзеге асырылуда.

Шетелдік серіктестік:

• Қытай капиталымен 34 жоба іске асырылуда.
• Соңғы екі жылда Қытайға 5 ресми сапар, 100-ден астам келіссөз, 30 меморандум нәтижесінде нақты жобалар қолға алынды.
• Өндіріс пен жұмыс орындары:
• 2024 жылы өнеркәсіп өндірісінің көлемі – 1,9 трлн теңге.
• 23 жаңа өндірістік нысан іске қосылып, 800-ден астам жаңа жұмыс орны ашылды.
• Маңызды жоба – KT&G темекі фабрикасы.

Түйін:

Алматы облысы бүгінде индустриялық, аграрлық және логистикалық хаб ретінде қалыптасып келеді. Инвесторларға арналған қолайлы жағдайлар мен белсенді халықаралық ынтымақтастық өңірді экономикалық өсім орталығына айналдыруда.

Шымкент қаласы: Индустрия мен шағын бизнестің серпіні

2025 жылдың қаңтар–сәуір айларында Шымкент қаласының жалпы ішкі өнімі 19,4%-ға өсіп, қала республика бойынша үздік үштікке енді.

Өнеркәсіп және өндіріс:

• Өнеркәсіп өндірісі – 430,7 млрд теңге (+23,4%).
• Өңдеу секторындағы ірі өсімдер:
• Мұнай өнімдері – +50,2%
• Химия өнеркәсібі – +60,2%
• Металлургия – +27,8%
• Машина жасау – 2,5 есе
• Сусын өндірісі – +21,1%

Индустриялық аймақтар

7 индустриялық аймақта – 305 жоба іске асуда, 9000 жұмыс орны құрылған.

Жыл соңына дейін тағы 22 жоба қосылып, 1200 жаңа жұмыс орны ашылады.

Ауыл шаруашылығы

2025 жылдың алғашқы төрт айында ауыл шаруашылық өнімінің көлемі – 15,3 млрд теңге (+3,1%).

Сүт өндірісі – +13,7%

Жұмыртқа – +22,3%

Қуаттылығы 90 мың тонна қойма іске қосылды, 60 адам жұмыспен қамтылды.

Кәсіпкерлік пен инвестиция

ШОБ субъектілерінің саны – 138,7 мың (5 жылда 2 есе өскен).

ШОБ үлесі жалпы өңірлік өнімде – 52,6%.

2025 жылдың алғашқы 4 айында 233 млрд теңге инвестиция тартылды (өткен жылмен салыстырғанда +54%).

Түйін

Шымкент бүгінде өнеркәсіптік әртараптандыру, индустриялық инфрақұрылым және шағын бизнестің белсенділігі арқылы тұрақты экономикалық өсімге қол жеткізіп отыр. Қала экономикасының дамуы өңірлік бәсекеге қабілеттілікке серпін беруде.

Астана қаласы: Инвестициялармен қамтамасыз етілген астана дамуы

2024 жылы елорда экономикасына 2 трлн теңгеден астам инвестиция тартылды. Бұл 2023 жылмен салыстырғанда едәуір жоғары көрсеткіш.

Ұсынылған жобалар:

• Логистикалық бөлу кешені
• Тау-кен металлургия зертханасы
• Жарықтандыру жабдықтарын шығару өндірісі
• Геохимиялық зертхана кешені
• Шаруашылық дүкендер желісі

Жалпы инвестициялық пакет – 100 млрд теңге, нәтижесінде 3 мың жаңа жұмыс орны ашылады деп күтілуде.

Инвестштаб пен қолдау

Инвесторлармен жүйелі жұмыс жүріп жатыр.

Инвестициялық штаб отырыстары тұрақты өтіп, басқармаларға инвесторларға толық қолдау көрсету тапсырылған.

Түйін:

Астана қаласы ірі жобаларға қолдау көрсетіп, жоғары технологиялар, логистика, инфрақұрылым бағытында дамып келеді. Бұл – қаланың инвестициялық климатын одан әрі жақсарта түсуге сеп.

Жамбыл облысында

2021–2025 жылдарға арналған ұлттық жоба аясында жалпы 10 328 жобаға 247,3 млрд теңге қолдау көрсетілген. Оның ішінде 5 477 жобаға 184,6 млрд теңге — пайыздық субсидия, 4 434 жобаға кепілдік беру бойынша 40,4 млрд теңге, индустриялық инфрақұрылымға 140 жобаға 21,5 млрд теңге. Нәтижесінде 1,4 мың жұмыс орны сақталып, 200‑ге жуық жаңа жұмыс орнын ашу көзделген.

2023 жылы өңірлік өнім көлеміндегі ШОК үлесі – 25,1 %; бизнес саны 115,3 %‑ға артып, 106,8 мың кәсіпкерлік субъектісіне жетті.

Маңғыстау облысы

Бұл аймақта өнеркәсіптік жобалар – негізінен мұнай мен сервис салаларында шоғырланған. Соңғы бес жылда өңірге 3 трлн теңгеден астам инвестиция тартылған. 2023–2026 жж. өңдеу өнеркәсібінде 44 жоба іске асырылып, 1,300 млрд теңге қаржы және 3,600 жаңа жұмыс орны көзделіп отыр. Қазірге дейін бірнеше жоба іске қосылып, 200‑ден астам жұмыс орны ашылған.

Мұнай‑газ секторы өңірдің экономикасының негізін құрайды. Маңғыстау Қазақстан мұнайының шамамен 25% өндіреді. 2022 жылы тау‑кен өнеркәсібінің өндірісі 101,3%‑ға өсіп, 2 801,7 млрд теңгеге жетті. Облыста 33 ірі және орта бейінді кәсіпорын жұмыс істейді.

Қорытынды: Өңірлік дамудың жаңа кезеңі

Қазақстан аймақтарындағы экономикалық өсім мен кәсіпкерлік белсенділік мемлекеттік саясаттың тиімділігін көрсетеді. Алматы облысы – индустриялық-инвестициялық драйвер, Шымкент – өндірістік және кәсіпкерлік орталық, Астана – технологиялық әрі логистикалық өзекке айналуда.

Бұл бағытта елдің өзге өңірлері де үлгі алып, жергілікті жобаларды іске асыруда. Бастысы – әр өңір өз ерекшелігі мен әлеуетін дұрыс пайдаланып, кәсіпкерлікке қолайлы экожүйе қалыптастыруда.

Қорыта айтсақ, Қазақстанның бірқатар аймағы 2025 жылдың бірінші жартыжылдығында инвестиция тарту, өндіріс көлемін ұлғайту және кәсіпкерлік белсенділікті арттыру бағытында серпінді өсім көрсетіп отыр. Әсіресе, Алматы облысы, Шымкент қаласы және Астана еліміздің өңірлік экономикалық картасында көш басында келеді. Талдаушылардың пікірінше, бұл аймақтардың табысты дамуы – жүйелі басқару мен инвесторлармен тиімді ынтымақтастықтың нәтижесі.