Петицияны міндетті түрде қарау үшін шекті мәндегі қол жиналуы тиіс – Ақпарат министрлігі

Бүгін Парламент Мәжілісінде «Қоғамдық бақылау туралы» заң жобасы талқыланып, құжат төменгі палатаның бірінші оқылымында мақұлданды, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.

Аталған заң жобасында қоғамдық бақылау ұғымы айқындалады. Қоғамдық бақылау объектісі дегеніміз – жергілікті мемлекеттік және орталық органдар;  квазимемлекеттік сектор субъектілері; орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылар. Ал Қоғамдық бақылау субъектілері дегеніміз – ел азаматтары, Қазақстанда тіркелген коммерциялық емес ұйымдар.

«Қоғамдық бақылаудың мақсаты – азаматтардың мемлекет істерін басқаруға қатысуын қамтамасыз ету. Қоғамдық бақылаудың басты қағидаты – заңдылық, жариялылық, ашықтық пен айқындық, қоғамдық бақылау субъектілерінің өз еркімен қатысуы мен тәуелсіздігі», - деді Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі.

Заң жобасында қоғамдық бақылау субъектілері мен объектілерінің құқықтары мен міндеттері нақтыланады. Мысалы, қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық бақылау топтарын құруға, сарапшыларды тартуға, сондай-ақ, ақпарат сұратуға, қоғамдық бақылау объектілерінің әрекеттеріне немесе әрекетсіздігіне шағымдануға және т.б. құқылы болады.

Объектілер қоғамдық бақылау нысандарының ұсынымдарын қарауға және оларды интернет-ресурстарда орналастыруға, мүдделер қақтығысын болдырмауға, қауіпсіздік шараларын сақтауға, субъектілерге қолжетімділікті қамтамасыз етуге және т.б. міндеттеледі.

«Қоғамдық бақылаудың негізгі формалары ретінде қоғамдық мониторинг, қоғамдық сараптама, қоғамдық тыңдау ұсынылады. Сонымен қатар Республика заңнамасында айқындалған басқа да формалар жүзеге асырылуы мүмкін.

Қоғамдық бақылауды іске асыруға он сегіз жасқа толмаған, соттылығы өтелмеген, наркологиялық немесе психикалық есепте тұрған адамдар жіберілмейді. Сонымен қатар қызметінде шетелдің қатысы бар, қолданыстағы заңнамаға сәйкес қызметі тоқтатылған немесе тыйым салынған коммерциялық емес ұйымдарға шектеу қойылады», - деді Заң жобасын таныстырған Ақпарат және қоғамдық даму министрі Дархан Қыдырәлі.

Сондай-ақ, қоғамдық бақылау объектілері қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша қорытынды құжатты 10 күн мерзімде қарап және дәлелді жауап жіберуі керек.

Бұл ретте қоғамдық бақылау объектілері мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті қарау үшін шаралар қолдануға міндетті.

«Заң жобасы петиция институтын регламенттеу, сондай-ақ, ақпаратқа қол жеткізу саласындағы заңнаманы жетілдіру жөніндегі түзетулерді де қамтиды. Заңнамада петиция ұғымы беріледі. Әкімшілік рәсімдік-процестік Кодексте петицияларды беру және қарау тәртібі бекітілген. Петицияны Қазақстан Республикасының азаматтары арнайы интернет портал арқылы бере алады. Уәкілетті орган петиция жария болғанша заңда бекітілген шарттарға сәйкестігін анықтайды», - дед ведомство басшысы.

Бұдан басқа, петиция берілген күннен бастап 20 жұмыс күні ішінде оған кемінде еліміздің 150 азаматы қосылуы қажет. Министрдің айтуынша, мұндай тәжірибе петиция институты құрылған бірқатар елдерде (АҚШ, Өзбекстан және т.б.) қолданылады.

Петицияны міндетті түрде қарау үшін оны қолдайтын дауыстардың шекті мәндері бар.

• аудандық деңгей (әкімдіктер) халқы 50 мыңнан асатын болса, 2,5 мың дауыс, қалғандары үшін халық санының кемінде 5 %-ы болуы керек.
• аудандық деңгей (мәслихаттар) – халқы 50 мыңнан асатын болса, 5 мың дауыс, қалғандары үшін халық санының кемінде 10 %-ы;
• облыстық деңгей (әкімдіктер) – тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік тұрғындарының 1% дауысы;
• облыстық деңгей (мәслихаттар) – тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік халқының кемінде 2 %-ы;
• республикалық деңгей (Үкімет) – кемінде 50 мың дауыс.

«Петицияны қарау барысында мемлекеттік орган петиция авторын шақырып, хабардар ете отырып, мемлекеттік орган шешімінің жобасын жария талқылауды ұйымдастырып, жеке комиссия немесе жұмыс тобын құрады. Петиция бойынша шешімді мемлекеттік органның бірінші басшысы ғана қабылдайды», - деді Дархан Қыдырәлі.