Арнайы заң күшіне енді: Қаңтар оқиғасы бойынша кімдерге рақымшылық жасалады

Мемлекет басшысы 2022 жылғы 2 қарашада қол қойған Қаңтар оқиғасына қатысушыларға рақымшылық жасау туралы заң күшіне енді, деп хабарлайды Azattyq Ruhy агенттігі Zakon.kz-ке сілтеме жасап.

Заңға сәйкес, 2022 жылғы 4 қаңтардан 7 қаңтарға дейін ел аумағында жаппай тәртіпсіздіктерге байланысты қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасаған немесе олардың жолын кесу кезінде Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің келесі баптарында көзделген қылмыстық құқық бұзушылықтар жасаған адамдар амнистияға тартылады:

• 102-бап (Қажетті қорғаныс шегінен тыс жасалған кісі өлтіру);
• 103-бап (Қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шаралардан тыс жасалған кісі өлтіру);
• 104-бап (Абайсызда адам өліміне әкеп соғу);
• 106-баптың бірінші және екінші бөліктері (Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру);
• 107-бап (Денсаулыққа қасақана ауырлығы орташа зиян келтіру);
• 112-бап (Қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде денсаулыққа ауыр зиян келтіру);
• 113-бап (Қылмыс жасаған адамды қамауға алу кезінде денсаулыққа ауыр зиян келтіру);
• 114-бап (Абайсызда денсаулыққа зиян келтіру);
• 115-бап (Қауіп);
• 119-бап (Қауіпті жағдайда қалдыру);
• 131-бап (қорлау);
• 132-бап (Кәмелетке толмаған адамды қылмыстық құқық бұзушылықтар жасауға тарту);
• 149-бап (Тұрғын үйге қол сұғылмаушылықты бұзу);
• 155-бап (Бейбіт жиналысты ұйымдастыруға, өткізуге немесе оған қатысуға кедергі жасау);
• 157-бап (Ереуілге қатысуға немесе ереуілге қатысудан бас тартуға мәжбүрлеу);
• 187-бап (ұсақ ұрлық);
• 188-бап (Ұрлық);
• 191-бап (Тонау);
• 196-бап (Қылмыстық жолмен саналы түрде алынған мүлікті сатып алу немесе сату);
• 200-бап (Автокөлікті немесе өзге де көлік құралын ұрлау мақсатынсыз заңсыз иелену);
• 202-бап (Бөтеннің мүлкін қасақана жою немесе бүлдіру);
• 204-бап (Бөтеннің мүлкін абайсызда жою немесе бүлдіру);
• 207-бап (Ақпараттық жүйенің немесе телекоммуникация желілерінің жұмысын бұзу);
• 252-бап (Жеке күзет қызметі қызметкерлерінің өкілеттіктерін теріс пайдалануы);
• 269-1-бап (Күзетілетін объектіге заңсыз кіру);
• 272-баптың бірінші бөлігі (Тәртіпсіздік), егер бұл әрекетті кәмелетке толмаған адам жасаса;
• 272-баптың екінші және үшінші бөліктері (бүліктер);
• 273-бап (Терроризм актісі туралы көрінеу жалған хабарлау);
• 274-бап (көрінеу жалған ақпарат тарату);
• 287-бап (Қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттарды және жарылғыш құрылғыларды заңсыз алу, беру, өткізу, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру);
• 288-бап (Заңсыз қару жасау);
• 291-бап (Қаруды, оқ-дәрілерді, жарылғыш заттарды және жарылғыш құрылғыларды ұрлау немесе қорқытып алу);
• 293-бап (Бұзақылық);
• 294-бап (вандализм);
• 345-бап (Көлiк құралдарын басқаратын адамдардың жол жүрісі немесе көлiк құралдарын пайдалану ережелерiн бұзуы);
• 350-бап (Көлік немесе байланыс құралдарын қасақана жою);
• 371-бап (салақтық);
• 378-бап (билік өкілін қорлау);
• 379-бап (Билік өкіліне бағынбау);
• 380-бап (Билік өкіліне күш қолдану);
• 381-бап (Прокурордың қызметіне кедергі жасау және оның заңды талаптарын орындамау);
• 384-бап (Құжаттарды заңсыз алып қою, құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлерді ұрлау, жою, бүлдіру немесе жасыру);
• 389-бап (Өзін-өзі басқару);
• 400-бап (Бейбіт жиналыстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібін бұзу);
• 401-бап (Тыйым салынған ереуілге жетекшілік ету, соғыс немесе төтенше жағдай кезінде ұйымның жұмысына кедергі келтіру);
• 402-бап (Сот заңсыз деп таныған ереуілге қатысуды жалғастыруға түрткі болатын әрекеттер);
• 414-бап (Қасақана заңсыз қамауға алу, ұстау немесе ұстау);
• 415-бап (Айғақ беруге мәжбүрлеу);
• 432-бап (Қылмысты жасыру);
• 433-бап (Қылмыстық құқық бұзушылықты жасыру);
• 434-бап (Қылмыс туралы хабарламау);
• 441-бап (Бөлімнен немесе қызмет көрсету орнынан рұқсатсыз бас тарту);
• 453-бап (Қызметке немқұрайлы қарау).

Бұл ретте рақымшылық мынадай тұлғаларға қолданылмайды:

1. террористік қылмыстар жасаған;
2. экстремистік қылмыстар жасаған;
3. азаптауды кім жасаған;
4. мұндай қылмысты кәмелетке толмаған адам 14 пен 18 жас аралығындағы кәмелетке толмағанға қатысты жасаған жағдайды қоспағанда, кәмелетке толмағандардың жыныстық қол сұғылмаушылыққа қарсы қылмыстар жасаған;
5. мемлекетке опасыздық жасады;
6. сыбайлас жемқорлық қылмыстар жасаған;
7. осы қылмысты кәмелетке толмаған адам жасаған жағдайды қоспағанда, жаппай тәртіпсіздіктер ұйымдастырғандар;
8. қылмыстардың қайталануы немесе қылмыстың қауіпті қайталануы кезінде жазаланатындар.

Заң рақымшылық жасау тәртібін де айқындайды.

Сонымен, рақымшылыққа ұшыраған адамдарға қатысты қылмыстық құқықбұзушылықтар, шағын, орташа ауырлықтағы қылмыстар туралы қылмыстық істер қылмыстық процесті жүргізуші орган оларды қылмыстық жауаптылықтан босатып қысқартуға жатады делінген.

Рақымшылыққа жататын сотталғандар жоғарыда аталған қылмыстық құқық бұзушылықтарды, ауырлығы орташа ауырлықтағы қылмыстарды жасағаны үшін жазадан (негізгі және қосымша) немесе оны одан әрі өтеуден босатылады.

Сондай-ақ заңда рақымшылық жасалатын адамдарға жоғарыда аталған ауыр қылмыстарды жасағаны үшін сот тағайындайтын негізгі жаза төрттен үшке, аса ауыр қылмыстар үшін екі есеге қысқартылады.

Бұл ретте, егер сотталушының заң күшiне енген күнi жазаны өтеуге бiр жылдан аспайтын мерзiмi қалса, негiзгi жаза өтелмеген барлық мерзiмге қысқартылады.

Бұл ретте, онша ауыр емес немесе орташа ауырлықтағы қылмыстар үшiн жазасын өтеген немесе одан әрi өтеуден босатылған рақымшылыққа ұшыраған адамдардың соттылығының жойылуы көзделуде.

Сондай-ақ заңда республика үкіметі мен жергілікті атқарушы органдар мекемелерден босатылған еңбекке қабілетті адамдарды жұмысқа орналастыру шараларын қабылдауы, оларға әлеуметтік және өзге де көмектер көрсетуі керектігі көрсетілген. Сонымен қатар, рақымшылық бойынша жазадан босатылған тұрақты тұрғылықты жері жоқ адамдарды өмірлік қиын жағдайға тап болған адамдарды әлеуметтендіру орталықтарына орналастыру.