Азаматтардың құқықтары мен олардың қауіпсіздігін қорғау үшін елде Әкімшілік әділет құру тапсырылды
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2019 жылы халыққа арнаған Жолдауында сындарлы диалог Қазақстан тұрақтылығының негізі, ашықтық және адамдардың қажеттіліктеріне жедел ден қою басымдық болып белгіленді.
Азаматтардың құқықтары мен олардың қауіпсіздігін қорғау үшін Мемлекет басшысы сот және құқық қорғау жүйелерін терең реформалау қажеттігін жариялады. Бұл туралы Azattyq Rýhy тілшісі «Хабар 24»-ке сілтеме жасап хабарлайды.
Қалыптасқан стереотип, психологиялық кедергіні бұзу үшін Президент елде ерекше ведомство – Әкімшілік әділет құруды тапсырды. Іс жүзінде бұл азаматтарға қажет болған жағдайда мемлекеттік органдармен дауда құқықтық көмек көрсетуге дайын арнайы соттардың жеке мекемесі болады.
Әкімшілік сот іс бойынша қосымша дәлелдемелер сұратуға құқылы, ал жинау үшін жауапкершілік азаматқа немесе бизнеске емес, мемлекеттік органға жүктеледі. Бірақ мұндай механизмнің іске қосылуы уақыт пен мамандарды дайындауды қажет етеді. Сондықтан биыл ол жұмыс істемейді.
«Біз Кодексте Әкімшілік әділеттің іске қосылу уақытын 2021 жылдың шілдесіне белгіледік. Сондықтан бүгінде дайындық процесі жүріп жатыр: судьяларды оқыту, кеңесшілерді шақыру, мемлекеттік органдарды дайындаймыз. Бұл сот емес екенін түсінуі керек. Бұл жерде соттың белсенді рөлі енгізіледі, орган өтінішті қарауға құқылы ма? Заңнаманың барлық қарама-қайшылықтары мен түсініксіз тұстары азаматтардың пайдасына түсіндірілуі керек. Бұл туралы ел Президенті де бірнеше рет айтқан»,-деді ҚР Әділет вице-министрі Наталья Пан.
Халықтың мемлекеттік аппаратқа деген сенімсіздігін күшейтетін тағы бір фактор-жүйелі жемқорлық.
«Сарапшылар мен жұртшылықтың қатысуымен орталық және жергілікті органдардың нормативтік құқықтық актілерінің жобаларына сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптаманы қалпына келтіру қажет. Сыбайлас жемқорлық қылмыс орын алған ведомствоның бірінші басшысының жауапкершілігін заңнамалық және нормативтік реттеу қажет. Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлыққа қарсы органдар қызметкерлерінің заңсыз жұмыс әдістері мен арандатушылық әрекеттері үшін қатаң жауапкершілігін көздеу қажет. Тергеу тәжірибесінде оларға орын болмауы керек»,- деді Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев.
Айта кету керек, сыбайлас жемқорлықтың мемлекетке керемет зиян келтіретінін пандемия көрсетті: біреу емдеу үшін дәрі таба алмады, ал біреу бай болудың жолын тапты. Тек он бір күнде елімізде 400-ге жуық құқық бұзушылық фактісі анықталды. Қазір сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет жоғары лауазымды шенеуніктерге қатысты екі үлкен қылмыстық істі тергеуде. Олар миллион теңге жымқырды деп күдіктелуде.
Сондай-ақ жақында Президент сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін сотталған адамдарға шартты түрде мерзімінен бұрын босатуды қолдануға заң жүзінде тыйым салуды тапсырды. Қазір бұл норма талқылануда.