Министр нарықта әділ бәсекелестік жасау қажет деп есептейді
Қазақстанда жылына 600 мың тонна балық өнімін шығаруға мүмкіндік бар. Қазақстан бай және бірегей табиғаты есебінен айтарлықтай балық шаруашылығы қорына ие. Ол үшін саладағы көлеңкелі айналымды тамырымен жою керек. Бұл туралы Түркістан облысы Шардарада өтіп жатқан балық шаруашылығын дамыту жөніндегі семинар кеңесте Экология, геология және табиғи ресурстар министрі Мағзұм Мырзағалиев айтты.
«Саланың ғалымдары мен сарапшыларымен бірлесіп талдау жүргіздік және қолда бар су ресурстарына сүйене отырып, бұл су айдындарында 600 мың тоннаға дейін балық өсіруге болатындығы анықталды. Осы негізде біз балық өсіруді аймақтарға бөлу схемасын жасадық. Мысалы, Түркістан облысындағы Шардара су қоймасында тұқы және бекіре тұқымдас балық түрлерін өсіру әлеуеті бар. Шығыста - Өскемен, Бұқтырма су қоймаларында – форель, ақсақа тұқымдас балық түрлерін, Алматы облысындағы Бартоғай және Қапшағай су қоймаларында және Балқаш көлінде форель, тұқы балық түрлерін өсіруге, солтүстікте (Солтүстік Қазақстан, Қостанай, Ақмола облыстары) ақсақа және тұқы балық түрлерін өсіруге, Каспий теңізінің Маңғыстау облысы шегінде албырт және бекіре балықтарының, Қызылорда облысында - Аралда тұқы балық түрлерін өсіруге әлеуеті бар», - деді министр.
Ведомство басшысы балық шаруашылығын дамыту үшін заңнаманы жетілдіру мақсатында Салық, Су, Жер кодекстеріне, сондай-ақ басқа да заңдарға өзгерістер әзірлеп, тиісті заң жобасына енгізілгенін айтты. Түзетулер ҚР Президент әкімшілігінің қарауында екен.
«Балық өсіруді дамытуға мемлекеттік қолдау шаралары жеткіліксіз болып тұр. Бүгінгі таңда мемлекеттік қолдау шаралары балық питомниктері тор ішінде балық өсіру шаруашылықтарына және тұйық циклі бар балық өсіру шаруашылығына арналған техника мен жабдықтарға және жемге арналған. Біз қолданыстағы заңнамаға өзгерістер енгізіп жатырмыз, сонымен бірге Ауыл шаруашылығы министрлігімен субсидиялау түрін кеңейтудеміз. Бұл - балық өсіру-биологиялық негіздемелер құнының елу пайызға (50%) дейінгі субсидиялау, шабақтар мен бағалы балық түрлерінің аналық табындарын сатып алу және ұстау шығындары. Бұл тор ішінде балық өсіру шаруашылығын, сумен қамтамасыз етудің тұйық циклі бар балық өсіру шаруашылығын, сондай-ақ қайта өңдеу жөніндегі кешендерді құруға және кеңейтуге жұмсалған шығындарды өтеу», - дейді М. Мырзағалиев.
Бүгін Шардарада өтіп жатқан семинар кеңеске арнайы келген 6 облыс әкімі министрліктің бұл ұсынысын қолдап, бірге жұмыс атқаруға дайын екендерін айтты. Министр балық өнімдерінің көлеңкелі айналымына назар аударды. Ведомство басшысы мемлекеттік қолдау шараларымен және саланы дамыту үшін заңнамалық негіз құрумен қатар, балық өсіру мен балық аулауды дамыту үшін басқа да қолайлы жағдайлар, оның ішінде нарықта әділ бәсекелестік жасау қажет деп есептейді.
«Браконьерлік - балық заңды түрде өсірілген немесе ұсталған балыққа қарағанда аз шығынға ие болады. Өйткені, олардың браконьерлерден айырмашылығы - түрлі салықтар мен басқа да қаржылық міндеттемелер төленбейді. Сараптамалық бағалау бойынша, көлеңкелі айналым 40 млрд теңгеге жуық соманы (жылына 190 мың тоннаға дейін балық) құрайды. Заңды бизнес тек цифрландырудың көмегімен контрафактіден қорғалады. Осыған байланысты Министрлік цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігімен бірлесіп, балық және балық өнімдерін қадағалаудың ақпараттық жүйесін құру мәселесін пысықтап жатыр», - дейді экология министрі.
Айта кету керек, 18 тамызда Үкімет басшысы салалық министрлікке 1 қарашаға дейін балық шаруашылығын дамытудың өңірлік бағдарламаларын әзірлеп, бекітуді тапсырған болатын.
Ришат Асқарбекұлы, Алматы