«Бізді ұқсас әдет-ғұрып біріктіреді»: өзбек бірлестігінің төрайымы Ақмоладағы ынтымақтастық жайлы

Елімізде 130-дан астам ұлт пен ұлыс бейбітшілікте күн кешіп жатыр. Қазақстан халқы ассамблеясы еліміздегі өзге ұлт диаспораларының топтасуын, мәдени іс-шаралар өткізуін қамтамасыз ететін мәдени бірлестіктерді жасақтаған, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Осы орайда өңірлердегі диаспоралардың тіршілігімен танысу үшін Ақмола ассамблеясы төрағасының орынбасары, Ақмола облыстық өзбек-мәдени орталығының төрайымы Тожибуви Медетовамен әңгіме өрбіттік.

Ақмола облысындағы қоғамдық бірлестік 2008 жылдың 22 шілдесінде құрылған. 2015 жылдан бастап бірлестікке Тожибуви Медетова жетекшілік етіп келеді.

«Бірлестікте белсенді 30-35 тұлға бар. Бірлестіктің мақсаты - Қазақстан этностары арасындағы этносаралық қатынастар мен достықты нығайту, әлеуметтік этносаралық қақтығыстардың алдын алу. Орталық атаулы әлеуметтік көмек көрсету, әлеуметтік қорғалмаған өзбектерді қолдаумен де айналысады. Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы мәдени байланыстарды орнатуға және дамытуға жәрдемдесу де біздің орталықтың басты міндеттерінің бірі. Мәдени бірлестік үнемі қайырымдылық акцияларына қатысып отырады», - дейді Тожибуви Медетова.

Оның айтуынша, Өзбекстан мен Қазақстан ортақ тарих пен мәдениетпен ғана байланысты емес, олар бауырлас және жақын елдер.

«Біздің халықтарымыз ажырамас рухани бауырластықпен бірігіп, ортақ үміт пен қызығушылықпен өмір сүреді. Бізді ортақ тарих, мәдениет, дін, ұқсас әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер, тілдік ұқсастықтар біріктіреді. ҚХА Қоғамдық келісім мен жалпыхалықтың бірлікті қамтамасыз ету жөніндегі саясатты әзірлеуге және іске асыруға ықпал етеді. Мұнда рухани бірлік идеялары қалыптасады, халықаралық ұйымдармен интеграциялық байланыстар кеңейтіледі, республикалық деңгейде көптеген қызықты және ауқымды іс-шаралар өткізіледі. Онда этномәдени орталықтар Қазақстанның түрлі қалаларындағы өз әріптестерімен кездеседі және мемлекетіміздің игілігі үшін одан әрі саяси тұрғыда талқыланады», - дейді төрайым.

Бірлестік ақсақалдар кеңесі, жастар қанаты бар, «Гунча» ансамблімен ынтымақтастық орнатылған.

Ақмола облысында 787 976 адам  тұрады. Сонымен қатар, 100-ден астам этнос өкілдері және этникалық топтар бар.

Қазақстан халқы Ақмола ассамблеясының саны 124 адамды құрайды, оның құрамында этномәдени бірлестіктердің, мемлекеттік органдардың, үкіметтік емес ұйымдардың, бұқаралық ақпарат құралдарының басшылары, ҚХАА қоғамдық құрылымдарының өкілдері, қоғам қайраткерлері, қандастар, қоғамдық пікір көшбасшылары бар. Ақмола облысынан Қазақстан халқы ассамблеясының құрамына 24 адам кіреді.

Облыста 47 этномәдени бірлестік тіркелген. Ақмола облысы этностарының өкілдері облыстың қоғамдық-саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени даму процесіне белсенді қатысып жатыр.

Жалпы Қазақстандағы өзбек ұлтына деген қарым-қатынасты нығайту 2006 жылы өзбек этномәдени орталығының құрылуымен басталады. Оның міндеті - мәдени-ағарту жұмыстарын жүргізу, өзбек жастарын өз халқының мәселелеріне тарту, ата-ана тілін үйрену. Этномәдени бірлестік республикалық мерекелерге қазақстандық өзбектердің экономикадағы, мәдениеттегі, Қазақстанда тұратын басқа халықтармен достықтағы жетістіктеріне дербес көзқараспен белсенді қатысады. Өзбек халқының мәдениеті жан-жақты және ерекше, бірде-бір мереке арқан тартушылардың қатысуынсыз өтпейді.

Қазақстанның өзбек диаспорасы ана тілін үйренуге және өзінің этникалық ерекшелігі мен мәдениетін сақтауға белсенді ұмтылып жатыр.

Еліміздегі бірлік пен ынтымақты дамытуға қатысты іс-шаралар да белсенді жүзеге асырылуда. Облыс қалалары да оған белсенді атсалысып жатыр. Оның ішінде 2021 жылы облыстық маңызы бар қала мәртебесі берілген Қосшы да бар. Қазір ондағы халық саны 110 мың адамға жеткен. Жалпы қаланың бас жоспары аясында 1,5 миллион шаршы метр тұрғын үй мен 45 әлеуметтік нысанның құрылысы жоспарланған.

Тәуелсіз Қазақстандағы конфессионалдық жағдай, діни сенім бостандығы туралы түсінік, дінаралық қатынастардағы толеранттылық, ұлтаралық және дінаралық келісімнің Қазақстандық модулі, бейбітшілік пен дінаралық келісім орнату саласындағы саясатты түсіндіру мақсатындағы кештер Қосшы қаласында да ұйымдастырылып тұрады.

Театрды, газетті, радио мен телешоуды қаржыландыру мемлекет есебінен жүзеге асырылады Өзбек этнос ұйымы Еуропадағы қауіпсіздік және популизм мәселелері жөніндегі ұйыммен (ЕҚЫҰ) белсенді ынтымақтасады. Қазақстан Республикасы мен Өзбекстан Республикасы мәдениет, ғылым өкілдерінің, кәсіпкерлерінің кездесулері үнемі өткізіліп тұрады, әлемнің басқа елдеріндегі диаспоралармен байланыс орнатылады.

Қазақстан мен Өзбекстан арасындағы бауырластық қарым-қатынасты осы жылдың тамызында Астанада Әлішер Науаи ескерткішінің ашылуынан байқауға болады. Мүсінді ашу салтанатына мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев қатысқан еді.

«Біз – ежелден еншісі бөлінбеген ағайын елміз. Жұртымызды біріктіретін ортақ құндылықтар көп. Тарихымыз бен тіліміз – тамырлас, дініміз – ортақ. Екі ел арасындағы бауырластық байланыстың өзіндік дәстүрі қалыптасқан. Бұл ретте Әлішер Науаидың алатын орны ерекше. Мұхтар Әуезов «Әлішер Науаи жалғыз өзбек әдебиетінің көлемінде қалған жоқ. Бертін келе Азиядағы, Шығыстағы көп елдің әдебиетіне әсер етті» деген. Біз ұлы ақынның мұрасын күллі түркі жұртының рухани қазынасы деп санаймыз», – деді Қазақстан президенті.

Өз кезегінде Шавкат Мирзиёев Қасым-Жомарт Тоқаев пен Қазақстан халқына алғыс айтып, ұлы ойшылдың шығармашылығы ортақ қазына деп бағалады.

«Өзбек пен қазақ туысқан халық. Екі елдің тарихы, мәдениеті, салты мен дәстүрі бір. Біз мұны қастер тұтамыз. Қазақтың көрнекті ақыны, марқұм Несіпбек Айтұлы 2020 жылы Әлішер Науаидың ең басты еңбегі «Хамсаны» қазақ тіліне аударып, жарыққа шығарғанын ерекше ықыласпен айтқым келеді. Ал бұл шығарманың алғысөзін Қазақстан президентінің өзі жазғаны бізге зор қуаныш сыйлайды», – деді Өзбек елінің басшысы.

Өзбектер - Қазақстандағы саны бойынша үшінші халық. Олар мұнда XIX ғасырдың басында Қоқан хандығы Оңтүстік Қазақстан аумағын отарлау барысында келген. Өзбектер, елдегі басым қазақтар сияқты, түркітілдес және ислам дінін ұстанады.