Ұлтжандылық көк Туымыздан бастау алуы керек– Ғайыпов

Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы басқару институтының директоры Зулфухар Ғайыпов Мемлекеттік рәміздер күнінің маңыздылығы жайлы пйтып берді, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.

«Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздерінің  қабылданғанына, міне 31 жыл толды. Осы айтулы мерекемен баршаңызды құттықтауға рұқсат етіңіздер. Егеменді елдің әрбір азаматы құрметтеуге, мақтаныш етуге тиісті ресми рәміздері бар. Олар – Ту, Елтаңба және Әнұран. Атам қазақта «Дәстүрдің озығы мен тозығы бар» деген тамаша қанатты сөз бар. 30 жыл ішінде бұл мереке елдегі озық дәстүрге айналып үлгерді. Тәуелсіздікпен бірге туған бір ұрпақ осы құндылықтарды бойына сіңіріп өсті. Бұл күн Отанымызда ұлттың ұйытқысы мен бірлігінің ерекше атрибуттары/белгісі  болып саналатын мемлекеттік рәміздердің жоғары маңыздылығын айқындайтын ерекше мәнге ие болды», - деді Зулфухар Ғайыпов.

 Ол мереке барша қазақстандықтың азаматтық қалыптасуының маңызды құрамдас бөлігі ретінде халықтың мемлекеттік рәміздерге жанашырлықпен және құрметін арттыра түскенін айтты.

«Әр елдің ұлттық туында белгілі бір түстер қолданылады. Соның ішінде, жиі кездесетіні – үш түс екен: ақ, қызыл және көк. Біздің мемлекеттік Туымыздың түсі – көк. Көк түс қазақ халқының ұлттық реңі деп саналады. Көк түс – аспанның белгісі. Бұл киелі түс – бірлік пен ынтымаққа, тыныштық пен бейбітшілікке, шақыратын символ. Ұлтжандылық туралы жастарға айтқанда көбіне біз тек осы ұғымның анықтамасынан аса алмай жатамыз. Ұлтжандылық осы көк туымыздан бастау алуы керек. Себебі баяғыда ата-бабаларымыз осы байрағымыз үшін жан беріп, жан алысқан», - дейді ол.

Басқару институтының директоры мұны тарих арқылы түсіндірді.

«Баршаға түсінікті болу үшін «Томирис» фильміндегі бір эпизодты еске түсірсек болғаны. Көріністе парсы әскерінің сағын сындырып, үрейін ұшыру үшін сақ жауынгері Кир патшаның ставкасындағы туды құлатқан сәті. Байрағы құлаған парсылар соғыс алаңын тастап қаша бастайды. Осы көрініс біздің санамыз бен болмысымыздағы Тудың қаншалықты қасиетті екенін көрсетеді.  Сондықтан да өскелең ұрпаққа отбасынан бастап, балабақша, мектеп, колледж,  университет деңгейінде туымыздың тарихы мен қасиеті туралы тәрбиелік маңызы бар шараларды көбірек,  жүйелі түрде өткізіп тұру керек. Тек сонда ғана рәміздерге деген құрмет пен ұлтжандылық рухы мықты ұлт боламыз», - дейді ол.

Сондай-ақ Зулфухар Ғайыпов рәміздер туралы заңға өзгерістер енгізілгелі бері қоғам да өзгергенін айтты.

«Мысал ретінде айтайын. Түркия  мемлекетінде 29 қазан Республика күні ретінде тойланады. Осы күні Туркия мемлекетінде үйлердің балкондарынан бастап, көше бойы, мемлекеттік мекемелердің маңдайшасында, әрбір өзін осы елдің азаматы деген жандардың барлығы қолдарына туларын алып шеруге шығады. Сырттан қараған жан сүйсінеді.  Тура бір кілем сияқты. Сол сияқты бұл өзгеріс біздің де ұлжандығымыз бен ұлттық рухымызды асқақтататын дүниеге айналуы тиіс. Қадірменді қауым, мереке құтты болсын! Туымыз әрқашан да тұғырынан түспей, желбіреп, егемегендігімізді бар әлемге паш ете берсін»,- деп түйіндеді ол.

ҚР Мемлекеттік рәміздері тарихынан қызықты деректер

Тәуелсіздіктің алғашқы күнінен бастап жаңа мемлекет үшін басты міндеттердің бірі Мемлекеттік рәміздерді әзірлеу және бекіту керек болды. Дайындау барысына зиялы қауым өкілдері де қатысып, көп күш жұмсады.

1992 жылдың басында Жоғарғы Кеңес Президиумының жаңа мемлекеттік рәміздерді дайындауға арналған жұмыс тобын құру туралы қаулысы шықты. Соған сәйкес арнайы шығармашылық комиссия құрылды. Оның құрамына Салық Зиманов, Ербол Шаймерденов секілді танымал тұлғалар кірді.

Елтаңба, Ту, Гимн жобаларын әзірлеуге конкурс жарияланып, 600-ден астам адам қатысты. Мемлекеттік ту эскиздерінің шығармашылық дизайнымен барлығы 1200 өтінім келіп түсті. Сондай-ақ 245 сурет жобасы және болашақ Елтаңбаның 67 сипаттамасы және Мемлекеттік Гимннің 750 нұсқасы ұсынылған болатын.

Байқауға қатысушыларға үлкен міндет жүктелді. Мемлекеттік рәміздер эстетикалық талаптарға ғана емес, сонымен қатар тарихи, саяси, экономикалық талаптарға да сай болуы керек. Сонымен қатар жас мемлекеттің саясаты мен мақсатын айқын көрсетуі қажет.

Бұл Шәкен Ниязбеков (тудың авторы), Жандарбек Мәлібеков және Шота Уәлихан (елтаңбаның авторлары), Шәмші Қалдаяқов (әнұран), Жұмекен Нәжімеденов (әнұранның мәтіні) секілді шеберлердің үшін мүмкін болды.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері 1992 жылы 4 маусымда қабылданды.Мемлекеттік рәміздер қабылданғалы бері қазақстандықтардың барлық жеңісі мен жетістіктігі солармен байланысты болды. Біздің отандастарымыз әлемдік жарыстар мен олимпиадалардың жеңіс тұғырында еліміздің байрағын желбіретті. 

Сондай-ақ көк ту тек олимпиада секілді жарыстарда ғана емес, ғарыш станциясында, Жер планетасында да желбіреді. Мәселен, тәуелсіз Қазақстанның өкілі Талғат Мұсабаевтың ғарыш станциясында бүкіл әлемге Мемлекеттік туымызды көтеріп, сөз сөйлегеніне де 32 жыл өткен. Ал 2015 жылы ғарышкер Айдын Айымбетовтің ұшуы кезінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туы Жер планетасын 150 рет шарлаған еді.