Мәжіліс депутаты «ҚазСтандарт» кәсіпорнының былықтарын жайып салды

Парламент Мәжілісінің депутаты, «AMANAT» партиясының мүшесі Бауыржан Смағұлов ұлттық стандарттау жүйесіндегі кемшіліктерді тізбектеп шығып, Үкімет басшысына депутаттық сауал жолдады, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Ол сөз басында стандарттау сапаны, қауіпсіздікті және экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз етуде маңызды рөл атқаратынын, сондай-ақ инновацияларды енгізуге, саудадағы кедергілерді жоюға және бәсекелестік ортаны қалыптастыруға ықпал етуі тиіс екенін айтып өтті.

«Президент биылғы жолдауында әкімшілік кедергілерді азайту мен реттеу рәсімдерін жеңілдетудің маңыздылығын ерекше атап өтті. Бұл ұлттық стандарттау жүйесін реформалау міндеттеріне сәйкес келеді.

Қазіргі таңда елде ұлттық стандарттау жоспары аясындағы барлық стандарттың 100%-ын «ҚазСтандарт» РМК әзірлейді. Бұл – мақсатқа сай келмейтін тәсіл. Өйткені «ҚазСтандарт» РМК-ның өзінің техникалық және ғылыми базасы жоқ, салалық мамандары да жоқ, бизнестің және инженерлік қауымдастықтың нақты қажеттіліктерін ескермейді, халықаралық шешімдерді бейімдемейді. Соның салдарынан стандарттау бюрократияға, бюджет қаражатын жасанды игеруге, салалық министрліктер тарапынан сұраныстың болмауына әкеліп соғады. Жаңа технологияларды жедел енгізудің орнына жасанды тежеу, уақыт пен қаржының жоғалуы сынды қиындықтар болып отыр», – дейді депутат.

Ол сөзін жалғай отырып, қолданыстағы заңнамаға сәйкес ұлттық стандарттау жоспарын қалыптастыру, стандарттау құжаттарына сараптама жүргізу, сондай-ақ стандарттау құжаттарын бекіту Сауда және интеграция министрлігінің қарамағындағы құрылымда жүзеге асырылатынын қозғап өтті.

«Осылайша, бір орган стандарттау жоспарын қалыптастырады, стандарттар жобаларын әзірлейді және олардың сараптамасын өзі ұйымдастырады. Мұндай жүйе қайшылық пен айқын мүдделер қақтығысын тудырады, бұл өз кезегінде процестің объективтілігі мен тәуелсіздігін жоққа шығарып, экономика үшін елеулі тәуекелдерге әкеледі», – дейді мәжілісмен.

Сөз арасында мынандай проблемаларды айрықша қозғап өтті:

• салалық сараптаманың болмауы тәжірибеден алшақ құжаттардың пайда болуына әкеледі;
• отандық кәсіпорындардың, инженерлік қауымдастықтың және салалық мамандардың тәжірибесі ескерілмейді;
• стандарттар заманауи технологиялық үрдістерді бейнелемейді және Қазақстанның кең аумағына тән табиғи-климаттық ерекшеліктерді ескермейді.

«AMANAT» партиясының мүшесі айтылғандарын ескере отырып, мынадай ұсыныстарын да жеткізді:

1. Соңғы бес жыл ішінде мемлекеттік бюджет есебінен әзірленген стандарттар саны және іс жүзінде салаларда енгізілген стандарттар саны туралы, қолданылған есептеу әдістемесі мен стандарттарды әзірлеушілерді міндетті түрде көрсете отырып, ақпарат ұсыну;
2. Соңғы бес жылда мемлекеттік сатып алулар арқылы нарыққа қанша стандарт берілгенін көрсету;
3. Мыналарды қарастыру қажет:

• ұлттық стандарттарды әзірлеу функциясын тиісті салалардағы уәкілетті мемлекеттік органдарға беру. Әскери стандарттар мысалындағы сияқты оларды Индустрия және құрылыс министрлігі бекітеді. Дәл осындай тәсілді негізгі бағыттарға да қолдану ұсынылады, атап айтқанда, көлік саласында құзыреттілікті Көлік министрлігіне беру. Бұл құзыретті органдардың салалық нормативтік базаны қалыптастыруға тікелей қатысуына және оны дер кезінде жаңартуға мүмкіндік береді;
• ұлттық стандарттау жоспарын қалыптастыру процесін салалық қауымдастықтардың ұстанымына сүйене отырып оңтайландыру.