Қосшыда этноауыл ашылуы мүмкін – қолөнерші Асхат Бозымбайдың сұхбаты

Қосшы қаласында он саусағынан өнер тамған белгілі шеберлер көп. Соның бірі танымал шебер – Асхат Бозымбай. Ол былғары мен ағаштан сан түрлі бұйымдар жасайды. Әсіресе оның қолынан шыққан қазақ батырларының қарулары сұранысқа ие. Асхат 2011 жыл - VII қысқы Азия ойындар аясында өткен «Көшпенділер әлемі» этно-мәдени ландшафтық шоуындағы қолөнер бұйымдары көрме жәрмеңкесіне қатысып ең үздік қолөнер шебері атанған. Жуырда күллі әлемге дүркірете өткізген 5-Дүниежүзілік көшпенділер ойындарында «Көшпенділер әлемі» этноауыл жобасына Ақмола облысынан қатысқан 10 шебердің бірі. Azattyq Rýhy тілшісіне сұхбат берген ол V Дүниежүзілік көшпенділер ойындарынан алған әсерін, жалпы қолөнердің даму бағыттары туралы ойын айтып берді.

«Мен көп халықаралық көрмелерге қатысып жүрмін. Франция, Біріккен Араб Әмірлігі, Қытай елдерінде өткен түрлі көрмелерде қазақтың ұлттық өнерін насихаттауға өзімнің үлесімді қосып жүрмін. Күні кеше өткен V Дүниежүзілік көшпенділер ойыны аясында ашылған көрмеде Ақмола облысы атынан қатысқан 10 қолөнер шеберінің бірінің бірі болып, өз өнерімізді паш еттік. Жалпы елордада өткен шараның деңгейі өте мықты болды.  Шетелден өте көп қонақтар, сонымен қатар Қазақстанның түпкір-түпкірінен адамдар келді. Көрмеге әкелген бұйымдарының барлығы дерлік сатылып кетті, шамамен 70-80 пайызы. Дүниежүзілік көшпенділер ойындарына қатысу мен үшін үлкен құрмет деп білем. Бұл тек жарыс емес, халқымыздың мәдениетін, қолөнерін көрсететін алаң болды. Теріден, ағаштан, металлдан жасалған қамшы, садақ, қылыш, пышақ сияқты бұйымдар көшпенділердің негізгі пайдаланатын құралдарының бір. Оның үстіне бұл бұйымдарды жасаған кезде біздің халықтың тарихы, салт-дәстүрін тереңдедіп оқимыз. Мысалы, батырдың қалқанының сыртына жапсырылатын дүниені аттың қылы немесе жалы деп жатамыз. Ол жауға, дұшпанға сес көрсету мағынасында қолданылып жатады. Сондықтан әрбір бұйымды жасағанда қазақтың ежелден келе жатқан құндылықтары мен таным-түсініктерін ескеремін. Әсіресе теріден жасалған бұйымдар ата-бабаларымыздың табиғатқа жақын өмір салтын бейнелейтін қолөнер түрі» - дейді Асхат Бозымбай.

Шебердің қолынан шыққан,  сырты сиыр, бұқа терілерімен қапталып, күміспен безендірілген сандық, таутекенің мүйізінен иіліп, қорамсақтары терімен қапталып, оюланған, жебелері шамшат ағашынан жасалған садақ, ішкі жағы темірден соғылып, сырты терімен қапталып, кіміспен апталған жауынгердің қорғаныс құралы қалқан, сабы таутекенің мүйізінен, өрімдері бұқаның терісінен жасалып, күміспен безендірілген он екі өрімді қамшы қашан да сұранысқа ие. Дүниежүзілік көшпенділер ойынының көрмесіне әкелген бұйымдарының басым бөлігін, шамамен 70-80 пайызын сатып жіберген.

«Кеше ғана өткен көрмеде біз өзіміз жасап әкелген бұйымдардың бәрін саттық десек те болады. Қанша бұйым әкелгенімізді нақты санамасақ та, шамамен 70-80 пайызын өткіздік. Қазір ұлттық өнерге сұраныс өте жоғары. Оның үстіне садақ, қамшы, қорғаныс құралы қалқан, қылыш түрлерін үйді, ғимаратты сәндеу үшін, интерьерге көп пайдаланады.  Аталған көрме аясында шамамен 50-ден аса қамшы сатылды. Сиыр, бұқа терілерімен қапталып, күміспен безендірілген сандық жасаймыз. Сандықты қыздардың жасауына немесе сәндік бұйым ретінде де тапсырыспен көп жасатып алып жатады»,- дейді шебер.

Асхат 2000 жылы отбасылық «Бесаспап» шеберханасын құрған. Жұбайы Гауһар Қанатбаева да он саусағынан өнер тамған шебер. Кіндігінен тараған 2 баласын да қасына ертіп, қазақтың ұлық өнерінің құндылықтарын бойына сіңіріп өсуіне мұрындық болып жүр.

«Өзіміздің отбасымыз өнерден алыс емес. Мен осы қолөнерді Марат пен Амантай деген ағаларымнан кішкентай кезден бастап үйреніп өстім. Қолөнер – біздің рухани байлығымыз, мәдениетіміз, салт-дәстүріміз. Ол атадан балаға, ұрпақтан ұрпаққа жалғасқан өнер туындысы. Бүгінде халқымыздың қолөнері қарқынды дамып келе жатыр деп сеніммен айта алам. Ұлттық қолөнер салт-дәстүрімізді жетілдіріп, мәдениетіміздің озық жетістігін көрсетуде. Мұны кейінгі ұрпаққа дәріптеп көрсету, насихаттау біздің міндетіміз. Әрине осы өнерді насихаттау арқылы осыдан өзіміздің нәпақамызды тауып отырмыз. Менің 2 ұлым бар. Қазір соларды қасыма ертіп, өзімнің білгенімді үйретіп жүрмін», - дейді қолөнерші агенттік тілшісіне.

Бүгінде Астана іргесіндегі Қосшы қаласында тұратын шебер өзінің шеберханасын салған.

«Былтыр ғана Қосшыда өзімнің шеберханамды салып бітірдім. Осы өнерде жүргеніме 30 жылға жуық уақыт болды. Қосшы қаласында өнерлі адамдар өте көп тұрады. Шамамен 10 шақты танымал шебер бар. Әзірге қосшылық шеберлер арнайы чат ашып, бір-бірімізбен байланыс отырамыз. Болашақта Қосшыда этноауыл ашсақ деген ойымыз, мақсатымыз бар. Әрине ол уақыт еншісіндегі мәселе. Оны уақыт көрсетеді», - деп толықтырды шебер.

Айта кетсек, Асхат Бозымбай 1978 жылы 7 наурызда Алматы облысы қазіргі Райымбек ауданы, Қарасаз ауылында дүниеге келген. 1990 жылы Қарасаз өнер мектебіне түсіп, 1995 жылы үздік диплом алған. 30 жылға жуық өнер саласында жүрген Асхат Бозымбай көптеген халықаралық көрмелерге қатысып, жүлделі орындарды иеленген. 2014 жыл Францияның Париж қаласында Қазақстанның мәдени күндеріне арналған фестивалде, Қытай Республикасының Сиянь қаласында өткен «Дүниежүзілік қолөнер шеберлерінің» көрмесінде,  Біріккен Араб Әмірлігінде Шарджа қаласында өткен «Шарджа мұрасы» фестиваліне қатысқан.  2014 жылы Астана күніне арналған «Мыңжылдықтар тоғысындағы Астана» көшпенділер өркениеті фестиваліне, 2017 жылы «EXPO-2017» халықаралық көрмесі шеңберіндегі «Дәстүрлі ұлттық қолөнер» фестиваліне қатысты.

2019 жылы «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасының төрағалығымен өткен «Ұлы дала елі» форумы және көрмесіне қатысты. 2019 жыл «Шаттық отаны - Шортанды» атты мерейтойда сәндік-қолданбалы өнер шеберлерінің көрмесіне қатысты. 2019 жылы Pacific Asia Travel Association (PATA) Travel Mart-2019 атынан қолөнер саласына үлес қосқаны үшін алғыс хатымен марапатталды. Қазақ хандығының 550 жылдығына орай ұйымдастырылған көрмеге қатысып, марапатталды. 2021 жылы Ақмола облысында ұйымдастырылған Қолөнер шеберлерінің конкурсына қатысып, бас жүлдені жеңіп алды. 2021 жылы Республикалық қолөнер шеберлерінің конкурсына қатысып бірінші орынға ие болды. «Мәдениет саласының үздігі» төсбелгісімен марапатталған.