Қазақстан зияткерлік меншікті қорғау туралы бірқатар халықаралық келісімге қосылады

Қазіргі таңда Қазақстан Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымы басқаратын 19 халықаралық шарттың қатысушысы болып табылады. Күн тәртібінде еліміздің Марракеш шартына, Өнеркәсіптік үлгілерді халықаралық тіркеу туралы Гаага келісіміне, тауар шығарылған жерлердің атауларын қорғау және оларды халықаралық тіркеу туралы Лиссабон келісіміне қосылуы мәселелері тұр. Бұның маңызын ҚР әділет вице-министрі Ботагөз Жақселекова ОКҚ алаңында өткен баспасөз конференциясында түсіндірді, деп хабарлайды Azattyq Ruhy.

Марракеш келісімі зағиптар мен көру қабілеті бұзылған адамдарға немесе басқа да қабілеті шектеулі азаматтарға қызметтерге қол жеткізуді жеңілдетуге, жарияланған жұмыстарға баспа ақпаратын қабылдауға бағытталған. Бұл келісім 2013 жылы қабылданды. Ол кітаптарға, журналдарға және басқа да баспа материалдарына қол жетімділікті кеңейтуге бағытталған.

Марракеш келісімін талқылау аясында Әділет министрлігі 2023 жылдың қыркүйегінде үлкен семинар өткізді. Дүниежүзілік зияткерлік меншік ұйымының сарапшылары, еуропалық Әділет министрліктерінің өкілдері, Парламент депутаттары, мемлекеттік органдар, қоғамдық ұйымдар, зағип және нашар көретін азаматтарға арналған республикалық кітапхананың өкілдері қатысты.

«Аталған шарада адамдардың білімге қол жеткізуін қамтамасыз етудің және одан әрі әлеуметтенудің негізгі ережелері мен маңыздылығы талқыланды. Гаага келісімі де өте маңызды құжат. Қазақстан үшін бұл белгілі бір серпіліс, өйткені осы келісімге қосылғаннан кейін біздің өтініш берушілер ДЗМҰ халықаралық бюросына бір өтінім беру арқылы өнеркәсіптік үлгілерді тіркей алады. Бұл көптеген ел мен аймақта бір процедуралық қадамда өз үлгілерін қағазбастылықсыз қорғауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Лиссабон келісімін де атап өту керек. Бұл - Қазақстанның үлкен жетістігі. Осы бағытта жұмыс басталды. Оның арқасында халықаралық аренада ДЗМҰ шеңберіндегі бірыңғай рәсімнің көмегімен географиялық көрсеткіштердің шыққан жерлерінің атауын қорғауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Бұл шет мемлекеттерде қорғалу үшін бір тілде ыңғайлы әрі үнемді форматта өтініш беруді қамтамасыз етеді», – деп түйіндеді спикер.

Жетілдірілген нормалар қабылданды

ҚР Әділет вице-министрі Ботагөз Жақселекова Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында сөйлеген сөзінде Мемлекет басшысы осы жылы Зияткерлік меншік саласындағы екі заңға қол қойғанын еске салды.

Бірінші заң ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің ақпараттық-телекоммуникациялық желілердегі авторлық құқық және сабақтас құқықтар объектілеріне құқықтарды қорғау және қорғау жөніндегі ынтымақтастығына қатысты. Келісімнің мақсаты ТМД қатысушы мемлекеттер арасындағы ынтымақтастықты одан әрі тереңдету, сауда-экономикалық және мәдени байланыстарды кеңейту болып табылады. Екінші келісім жалған тауар белгілерін пайдаланудың алдын алу мен жолын кесумен байланысты. Құжат жалған тауар белгілері бар тауарларды өндіру және өткізу фактілерінің алдын алу, жолын кесу, сондай-ақ мұндай тауарларды ТМД-ға қатысушы мемлекеттердің мемлекеттік шекаралары арқылы өткізу мәселелері бойынша ынтымақтастық мәселелерін регламенттейді.

«Бүгінгі таңда Парламент Сенатында Мемлекетаралық құпиялардың сақталуын өзара қамтамасыз ету туралы Келісімнің қолданылуын тоқтату туралы хаттама ратификациялануда. Мемлекеттік қызметтерге қатысты бірқатар заң актісі қабылданды. Жазда әкімшілік реформамен байланысты үлкен заң жобасы қабылданды, онда көптеген құзыреттер Үкімет деңгейінен министрліктер мен ведомстволар деңгейіне ауыстырылды. Зияткерлік меншік мәселелері де назардан тыс қалған жоқ. Біз актілердің бір бөлігін министрдің бұйрығымен қайта бекіттік. Сондай-ақ оларды түзетіп, бір жерде жетілдірілген нормаларды қабылдадық», – деп атап өтті вице-министр.

Әділет министрлігі көрсетілетін қызмет алушылардың өтінімдері бойынша тауар белгілерін жедел тіркеуді енгізуді ұсынып отыр

Әділет министрлігі қызметінің бағыттарының бірі мемлекеттің экономикалық дамуындағы маңызды сала болып табылатын зияткерлік меншік құқықтарын сақтау және қорғау мәселелері болып табылады.

Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауында жасанды интеллект технологияларын қолдануға ерекше назар аударуды талап ететіні атап өтілді. Сондай-ақ елімізде креативті экономиканың ауқымды дамуы үшін жағдай жасауға баса назар аударылды. Оның ішінде зияткерлік меншікті құқықтық құралдармен қорғау жайында сөз қозғалды.

Орталық коммуникациялар қызметі алаңында заңнаманы жетілдіру туралы ҚР әділет вице-министрі Ботагөз Жақселекова айтып берді.

Ведомство заңның тиісті жобасын әзірлеп жатыр. Құжатта зияткерлік меншік құқықтарын сақтау мен қорғауды қамтамасыз ету бойынша қосымша құқықтық құралдарды енгізу, зияткерлік меншікті дамыту үшін қолайлы жағдай жасау, инвестициялар тарту тетіктері қамтылған. Сәуір айында құжатты Парламенттің қарауына енгізу жоспарланған.

«Заң жобасында авторлардың және өзге де құқық иеленушілердің құқықтарын нақтылау бойынша (ретрансляция бойынша) түзетулер көзделген. Көру қабілеті бұзылған адамдардың жарияланған туындыларға қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ету мақсатында авторлардың құқықтарына шектеулерді толықтыру, яғни тарату, жалпыға бірдей назарға жеткізу, көпшілік алдында орындау сынды нормалар бар. Қызмет алушылардың өтінімдері бойынша тауар белгілерін жеделдетіп тіркеуді енгізу – бұл бүгінгі күннің үндеуі. Сондай-ақ патенттік сенім білдірілген өкілдердің қызметі және тиісті салалар бойынша патенттік сенім білдірілген өкілдерді аттестаттаудан өткізу жоспарда бар. Яғни, даралау құралдары мен өнертабыстар, пайдалы модельдер, өнеркәсіптік үлгілер, селекциялық жетістіктер, интегралды микросхемалар топологиялары бойынша белгілі бір мамандандыру енгізіліп жатыр», – деді спикер.

Сондай-ақ жауапкершілік мәселесі қаралады. Яғни тауар белгісін заңсыз пайдаланғаны үшін күшейтілетін мән-жайларға байланысты қылмыстық құқық бұзушылық құрамын ажырату жөніндегі новеллалар көзделген.