2025 жылдың басынан бері 5 496 этникалық қазақ тарихи отанына оралып, қандас мәртебесін алды. Жалпы алғанда, 1991 жылдан бері Қазақстанға 1 млн 153 мың этникалық қазақ қоныс аударды, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.
Қандастар қай елдерден келді?
Жыл басынан қандастардың негізгі бөлігі мына елдерден келген:
- Қытай – 45,8%;
- Өзбекстан – 41,2%;
- Түрікменстан – 5,5%;
- Моңғолия – 2,6%;
- Ресей – 2,4%;
- Басқа елдер – 2,5%.
Қандастардың жас ерекшелігі мен білім деңгейі
2025 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша қандастардың жас құрамына сәйкес:
- Еңбекке қабілетті жастағы азаматтар – 60,1%;
- 18 жасқа дейінгі балалар – 31%;
- Зейнеткерлер – 8,9%.
Еңбекке қабілетті жастағы қандастардың білім деңгейі:
-
Жоғары білімді – 17%;
- Орта кәсіптік білімді – 27,4%;
- Жалпы орта білімді – 53,2%;
- Білімі жоқ – 2,4%.
Қандастар қай өңірлерге қоныстанды?
Этникалық қазақтар елдің түрлі өңірлеріне қоныстануда. Мемлекет еңбек күші жетіспейтін өңірлерге қоныс аударуды ынталандыруда. Оларға мыналар жатады:
- Ақмола облысы;
- Абай облысы;
- Қостанай облысы;
- Павлодар облысы;
- Атырау облысы;
- Батыс Қазақстан облысы;
- Шығыс Қазақстан облысы;
- Солтүстік Қазақстан облысы.
2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы – 2 309 адам. 1 маусымдағы жағдай бойынша 917 қандас осы өңірлерге көшіп барды.
Мемлекеттік қолдау: көшу мен баспана шығындары өтеледі
Қоныстандыру өңірлеріне көшіп барған қандастарға мынадай мемлекеттік қолдау шаралары қарастырылған:
- Көшуге бір реттік субсидия: отағасына және әр отбасы мүшесіне 70 АЕК (шамамен 275,2 мың теңге);
- Тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге: бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК-ке дейін (шамамен 59-118 мың теңге аралығы).
Қолдау нәтижелері мен жаңа бастамалар
2025 жылдың алғашқы жартысында 340 қандас түрлі қолдау шараларымен қамтылды. Оның ішінде 163 адам тұрақты жұмысқа орналастырылды
Сондай-ақ, ерікті қоныс аудару тиімділігін арттыру үшін жаңа институционалдық шаралар қабылданды:
- Жұмыс берушілерді ынталандыру
- Экономикалық ұтқырлық сертификаты енгізілді:
– Тұрғын үй сатып алуға, салуға немесе ипотекалық қарыздың алғашқы жарнасын жабуға;
– Құнының 50%-ына дейін, бірақ бір отбасына 4,56 млн теңгеден аспайтын мөлшерде;
– Біржолғы, өтеусіз және қайтарымсыз негізде.