Әккі ұрылар ел азаматтарының 11 млрд теңгесін қағып алған
Жыл басынан бері интернет-алаяқтыққа қатысты 15,7 мыңға жуық іс тіркелді, оның ішінде 3 мыңнан астамы ашылып, сотқа жіберілді, деп хабарлайды Azattyq Ruhy тілшісі.
2017 жылы 2 мың іс тіркелсе, былтыр 20 мыңнан асқан.
«Интернет-алаяқтық туралы істер бойынша биыл келтірілген залалдың жалпы сомасы шамамен 11 млрд теңгені құрады. Оның 1 млрд теңгесі азаматтарға қайтарылды.
Алаяқтықтың мұндай түрі пандемия жағдайында елде шектеу шараларын енгізген сәттен бастап көбейді. Өйткені халық онлайн-қызметтерге жиі жүгініп, тауарларды интернет арқылы сатып ала бастады.
Бұл жерде банктік қызметтердің цифрлық форматта кеңеюін атап өту қажет. Бұл-онлайн-қарыздарды ресімдеу, электрондық аударымдарды жүзеге асыру мүмкіндігі. Қазір әрбір азаматтың телефонында екінші деңгейдегі банктердің мобильді қосымшалары бар.
Мұндай қылмыстарға қарсы тұру үшін ҚР ІІМ бірқатар ұйымдастырушылық-практикалық шаралар қабылдады. Алдымен, азаматтармен түсіндіру жұмыстары ұйымдастырылды. Өткен жылдан бастап киберқылмысқа қарсы іс-қимыл жөніндегі ведомстволық бағдарлама іске асырылып жатыр (2021-2022 ж.ж.). Ондағы орталықтың штат саны 76-дан 100-ге артты. Ал аумақтық полиция департаменттерінде тұрақты жұмыс істейтін мамандандырылған жедел-тергеу топтары құрылды»,-деп хабарлады ҚР ІІМ.
Қаржы нарығын дамыту агенттігімен және Бас прокуратурамен заңсыз онлайн-несиелер мен қарыздар туралы ақпарат алмасу бойынша келісім жасалған.
«Биыл ҚР Бас прокуратура әзірлеген алаяқтық пен қаржы пирамидаларына қарсы іс-қимыл жөніндегі ведомствоаралық жол картасын іске асыруға кірісті. Жол картасы шеңберінде ведомствоаралық өзара іс-қимыл күшейтілді, профилактикалық іс-шаралар ұйымдастырылды, заңнамалық өзгерістер енгізіледі. Құқыққа қайшы ресурстарды анықтау үшін Интернет желісіне тұрақты негізде мониторинг жүргізіледі, олар туралы ақпарат бұғаттау үшін ҚР Ақпарат және қоғамдық даму министрлігіне жіберіледі»,- делінген министрлік таратқан хабарламада.
Десе де, алаяқтар азаматтарды алдау және олардың ақшалай жинақтарын алу үшін қылмыстық әрекетке жаңа амалдарды табудан тайынбай тұр.
«Әдетте, мұндай қылмыстарды жасауда үшінші тұлғаларға ресімделген банктік шоттар мен карталар пайдаланылады, қолма-қол ақшаны қолма-қол ақшаға айналдыру үшін бөгде адамдарды пайдаланады. Қоңыраулар үшін алаяқтар абоненттік нөмірлерді ауыстырып отырады. Бұл әрекеттер құрбандардың банк карталарына және депозиттеріне қол жеткізуге, олардан ақша қаражатын одан әрі аударуға не кредитті ресімдеуге бағытталған. Бірқатар себептерге байланысты соның ішінде трансшекаралық, интернеттегі алаяқтықты ашу және тергеу белгілі бір қиындық тудырады»,-деп ескертті ҚР ІІМ.
Министрлік тарапы мынаны ескертеді:
- Егер сізге "банк қызметкерінен", "полиция қызметкерінен", "прокуратура қызметкерінен" банктік карта туралы мәліметтерді, банктен СМС-кодты, аты-жөніңізді, ЖСН-ді телефон арқылы сұраса, алаяқтар болуы мүмкін.
- Деректерді жібермеңіз! Телефонды қойып, байланыс орталығының ресми нөмірі бойынша қызмет көрсететін банкке хабарласыңыз. Банктік картаңыздан ақша алу туралы СМС-хабарламаларды алған кезде картаны дереу блоктаңыз. Полицияға хабарласыңыз!
- Бірдеңе сатып алғанда, алдын - ала төлем жасауды сұрасаңыз, абай болыңыз. Оны алғаннан кейін "сатушы" сіздің қоңырауларыңызға жауап беруді тоқтатуы әбден мүмкін.
- Сатушы туралы барлық ақпаратты (байланыс деректерін, электрондық пошта, телефондар, заңды мекен-жай) зерттеу ұсынылады. Сатушы туралы пікірлерді және оның нарықтағы рейтингін қараңыз.
- Банк картасынан аудару үшін тек карта нөмірі мен аты-жөні қажет екенін есте ұстаған жөн! Егер сізден картаның жарамдылық мерзімін және телефонға СМС-код келген артқы жағындағы үш таңбалы кодты хабарлау, сілтемені жүктеу, банкоматқа бару және қандай да бір әрекеттер жасау сұралса, бұл - алаяқтар!
- Егер сіз әлеуметтік желілерде «достар» немесе бейтаныс пайдаланушылардың атынан ақша жіберуді сұрайтын хат алсаңыз, бұл дегеніміз, бұл адамдардың аккаунттары бұзылған.
- Күдікті сілтемелерге өтпеңіз. Ақша аудармаңыз! Жағдайды нақтылау үшін достарыңызбен телефон арқылы жеке байланысқа шығыңыз.