Қазақстанда жыл басынан бері 5,5 мыңға жуық этникалық қазақ қандас мәртебесін алды

2025 жылдың басынан бері 5 496 этникалық қазақ тарихи отанына оралып, қандас мәртебесін алды. Жалпы алғанда, 1991 жылдан бері Қазақстанға 1 млн 153 мың этникалық қазақ қоныс аударды, деп хабарлайды Azattyq Rýhy.

Қандастар қай елдерден келді?

Жыл басынан қандастардың негізгі бөлігі мына елдерден келген:

• Қытай – 45,8%;
• Өзбекстан – 41,2%;
• Түрікменстан – 5,5%;
• Моңғолия – 2,6%;
• Ресей – 2,4%;
• Басқа елдер – 2,5%.

Қандастардың жас ерекшелігі мен білім деңгейі

2025 жылғы 1 маусымдағы жағдай бойынша қандастардың жас құрамына сәйкес:

• Еңбекке қабілетті жастағы азаматтар – 60,1%;
• 18 жасқа дейінгі балалар – 31%;
• Зейнеткерлер – 8,9%.

Еңбекке қабілетті жастағы қандастардың білім деңгейі:

• Жоғары білімді – 17%;

• Орта кәсіптік білімді – 27,4%;
• Жалпы орта білімді – 53,2%;
• Білімі жоқ – 2,4%.

Қандастар қай өңірлерге қоныстанды?

Этникалық қазақтар елдің түрлі өңірлеріне қоныстануда. Мемлекет еңбек күші жетіспейтін өңірлерге қоныс аударуды ынталандыруда. Оларға мыналар жатады:

• Ақмола облысы;
• Абай облысы;
• Қостанай облысы;
• Павлодар облысы;
• Атырау облысы;
• Батыс Қазақстан облысы;
• Шығыс Қазақстан облысы;
• Солтүстік Қазақстан облысы.

2025 жылға арналған қандастарды қабылдау квотасы – 2 309 адам. 1 маусымдағы жағдай бойынша 917 қандас осы өңірлерге көшіп барды.

Мемлекеттік қолдау: көшу мен баспана шығындары өтеледі

Қоныстандыру өңірлеріне көшіп барған қандастарға мынадай мемлекеттік қолдау шаралары қарастырылған:

• Көшуге бір реттік субсидия: отағасына және әр отбасы мүшесіне 70 АЕК (шамамен 275,2 мың теңге);
• Тұрғын үй жалдауға және коммуналдық қызметтерге: бір жыл ішінде 15-тен 30 АЕК-ке дейін (шамамен 59-118 мың теңге аралығы).

Қолдау нәтижелері мен жаңа бастамалар

2025 жылдың алғашқы жартысында 340 қандас түрлі қолдау шараларымен қамтылды. Оның ішінде 163 адам тұрақты жұмысқа орналастырылды

Сондай-ақ, ерікті қоныс аудару тиімділігін арттыру үшін жаңа институционалдық шаралар қабылданды:

• Жұмыс берушілерді ынталандыру
• Экономикалық ұтқырлық сертификаты енгізілді:
  – Тұрғын үй сатып алуға, салуға немесе ипотекалық қарыздың алғашқы жарнасын жабуға;
  – Құнының 50%-ына дейін, бірақ бір отбасына 4,56 млн теңгеден аспайтын мөлшерде;
  – Біржолғы, өтеусіз және қайтарымсыз негізде.